Pies „obronny” czy „obrończy”?

Od dawna nurtuje mnie pytanie, czy na czworonoga służącego do obrony mówi się pies „obronny” czy „obrończy”. Tej drugiej formy powszechnie się używa, np. w nazewnictwie zawodów (Mistrzostwa Polski Psów Obrończych). Tymczasem „Słownik języka polskiego” PWN pod red. prof. Mieczysława Szymczaka podaje, że „obronny” to 'stanowiący obronę przed atakiem, służący do obrony’, np. pies obronny owczarek alzacki, natomiast „obrończy” znaczy 'dotyczący obrony sądowej’. Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.

Rzeczywiście, kynolodzy i organizatorzy szkoleń i zawodów sportowych dla psów posługują się określeniami pies obrończy, rasa obrończa, ćwiczenie obrończe, mistrzostwa psów obrończych (i towarzyszących). Mimo to uważa się je za niepoprawne. Żeby się o tym przekonać, wystarczy zajrzeć nie tylko do starszego „Słownika języka polskiego” PWN, ale i do „Nowego słownika poprawnej polszczyzny” PWN (wydanego w 2000 r.) pod red. prof. Andrzeja Markowskiego. Obydwaj językoznawcy uważają takie użycie przymiotnika obrończy za niepoprawne. Tłumaczą, że pies zawsze jest obronny, a nie: obrończy. Przymiotnik obrończy ma natomiast ścisły związek z 'obroną sądową’ (znane są wyrażenia mowa obrończa, argumenty obrończe). Ale oto w „Uniwersalnym słowniku języka polskiego” PWN (z 2003 r.) pod red. prof. Stanisława Dubisza (w tomie 2, na s. 1077) znajdujemy taką oto informację: obrończy  książk. a) 'dotyczący odpierania zarzutów, usprawiedliwiania lub wstawiania się za kimś, za czymś’, np. Mowy obrończe; b) 'wytresowany w zakresie obrony, mający instynkt lub predyspozycje do obrony, umiejący bronić’, np. Pies obrończy. Jak widać, przymiotnikowi obrończy rozszerzono znaczenie, wolno się więc nim dziś posługiwać w odniesieniu do psów. Poprawka ta z pewnością znajdzie się w następnym wydaniu „Nowego słownika poprawnej polszczyzny”.

Zobacz także

Scroll to Top