Dziś będzie o historii dżinsów, tzn. o tym, kto pierwszy je uszył i skąd się wzięła nazwa tych najpopularniejszych na świecie spodni.
Za ojczyznę dżinsów , jakżeby inaczej, uchodzi Dziki Zachód, a dokładniej Kalifornia. W okresie „gorączki złota” (ok. 1848 r.) przybył tam, wraz z ojcem, pewien emigrant z Bawarii nazywający się Oskar Levi-Strauss. Początkowo myślał o szyciu namiotów (przywiózł nawet odpowiednią tkaninę), ale szybko okazało się, że zyski z tego będą niewielkie. Przerzucił się więc na spodnie robocze, gdyż poszukiwacze kruszcu bardziej potrzebowali odpowiedniego, wytrzymałego odzienia do pracy niż schronienia do spania czy wypoczynku (jakoś sobie radzili).
Ponieważ do uszycia pierwszej pary nowego rodzaju spodni wykorzystano płótno wyprodukowane w okolicach francuskiego miasteczka Nîmes (czyta się Nim), początkowo posługiwano się określeniem de Nîmes, czyli ‘z Nîmes’, dosłownie ‘z materiału z miasteczka Nîmes’.
Być może właśnie owe określenia: denim (‘grube płótno’) i denims (‘spodnie z takiego płótna’) upowszechniłyby się na świecie (a w Polsce denimsy bądź denimy), gdyby nie to, że Straussowie zaczęli się później zaopatrywać w materiał w Genui we Włoszech, a tam używano określenia genoese. Francuscy tkacze na surowiec pochodzący z Genui mówili gene ‘żin’, bo tak nazwa Genua brzmi w ich języku (Gene), a na spodnie uszyte ‘z materiału z Genui’ ‘żins’.
Ostatecznie przyjęły się angielskie terminy jean (dżin) ‘gruba, sztywna tkanina bawełniana’ i jeans (dżins) ‘spodnie uszyte z tego materiału’. W języku polskim do formy l. mn. jeans dodaliśmy jeszcze końcówkę pluralną -y i w ten sposób utworzyliśmy wyraz jeansy (‘spodnie’) zapisywany później fonetycznie jako dżinsy. Jeans (dżins) pozostał jako określenie ‘mocnej, grubej tkaniny bawełnianej’.
Dodam, że pierwsze dżinsy były brązowe i sięgały grubo ponad talię. Dopiero kilka lat później Levi-Strauss użył niebieskiego barwnika (uzyskanego dzięki indyjskiemu indygo) i w ten sposób stworzył słynne blue jeans (surowy denim jest bezbarwny).
Z upływem czasu dżinsy nabrały znanego dziś wyglądu: otrzymały cztery kieszenie, jedną dodatkowo na zegarek, pomarańczowe podwójne szwy, zapinany na guziki rozporek, nity na brzegach kieszeni (dla wzmocnienia), plakietkę ze sztucznej skóry (wszytą w pasek), szlufki oraz etykietę w tylnej kieszeni, oznaczającą oryginalną markę.
Na dużą skalę dżinsy zaczęto szyć w firmie Levi’s (od nazwiska Levi-Strauss) na początku XX w., w latach 20. ub. stulecia powstały dżinsy Lee, a po II wojnie światowej dżinsy Wrangler. Do Europy nowy rodzaj spodni przywieźli amerykańscy żołnierze. Podobno pewien Niemiec odkupił za bezcen dżinsy od jednego z marines, skopiował ich wzór i… wykreował nową markę Mustang.
Dziś dżinsy produkują również wielcy kreatorzy mody (np. Versace, Armani. Pierre Cardin czy Calvin Klein). Jako ciekawostkę podam, że w 2001 r. za egzemplarz spodni z lat 1880-1885, które kosztowały wówczas jedynie dolara, zapłacono przeszło… 46,5 tys. dolarów!
Pan Literka