Kto to jest człowiek rubaszny?
Owo określenie odnosi się do ‘swobodnego, bardzo bezpośredniego i bezceremonialnego w sposobie bycia i zachowania jakiejś osoby’. Nie zwraca ona uwagi na formy towarzyskie, często pozwala sobie na niezbyt miłe żarty wobec kogoś, w ogóle jest wyniosła i niemiła.
Rubaszny, czyli ‘swobodny, swawolny w sposobie bycia’, może być człowiek, ale też niekiedy ‘żart, humor, dowcip, anegdota, śmiech, sposób bycia itp.’.
Omawiany przymiotnik ma ciekawy rodowód.
Wywodzi się od rosyjskiego rzeczownika руба́шка (rubaszka) – ‘bluzy z lekkiego materiału zapinanej na lewym ramieniu, noszonej przez mężczyzn głównie na Rusi zamiast zwykłej koszuli, często wykładanej na spodnie i przepasanej pasem lub sznurem’.
W dawnych czasach, jeśli żyło się z kimś w przyjaźni, wspólnie spędzało czas i darzyło wzajemnie zaufaniem, można było na dowód braterstwa wymieniać się takimi rubaszkami.
Istniał nawet czasownik rubaszyć (‘wymieniać odzienie’) i rubaszyć się (‘wymieniać się bluzami na znak bliskich, poufałych stosunków’).
Z czasem bezokolicznik rubaszyć się nabrał wtórnego znaczenia ‘spoufalać się, żartować, pozwalać sobie na wiele, być w dobrym humorze, zwykle spożywając alkohol’.
I od tak właśnie rozumianego czasownika rubaszyć się powstał potem przymiotnik rubaszny (‘swobodny, swawolny w sposobie bycia, odzwierciedlający taki sposób bycia’).
Dzisiaj sens tego przymiotnika nieco ewoluował. Mianem człowieka rubasznego określa się – jak wspomniałem – człowieka nazbyt swobodnego i nieskrępowanego, nierzadko zachowującego się w towarzystwie niestosownie do sytuacji.
Pan Literka