Prycza to inaczej ‘prymitywne łóżko, rodzaj szerokiej ławy zbitej z desek’.

Słowo to zapożyczyliśmy dawno temu z języka niemieckiego (die Pritsche) w lekko zmodyfikowanej postaci fonetycznej (cząstka -ri– przeszła w -ry-, a cząstka -tsche- w -cza-).

Jest więc (ta) prycza, można spać czy leżeć na pryczy lub wykonywać samemu pryczę (np. na obozie harcerskim). W lm. (te) prycze, (tych) prycz a. pryczy, (tym) pryczom, (z tymi) pryczami, (o tych, na tych) pryczach.

Nie wszyscy jednak znają pochodzenie omawianego słowa i dlatego przekręcają je na (ta) prycz (może przez analogię do ta słodycz, ta smycz, ta gorycz, ta zdobycz?).

Prycz to własnoręcznie wykonane łóżko, na którym śpi się na obozie stałym – czytam na http://ekisana.wixsite.com/harcerze/obozownictwo.

Jadę na biwak i potrzebna jest mi linka na prycz ok. 20 lub 40 m – ktoś inny prosi o pomoc na http://zapytaj.onet.pl/Category/.

Niedawno w TVN-owskim „Szkle kontaktowym” zastanawiano się, czy jest prycz, czy prycza po wyemitowaniu materiału filmowego z pobytu prezydenta Andrzeja Dudy na obozie harcerskim „Chomiąża Szlachecka 2016” i rozmowie z uczestnikami (widocznie musiało tam paść słowo prycz).

Kłopot z określeniem rodzaju gramatycznego omawianego wyrazu mieli też – okazuje się – nasi przodkowie. Ci z kolei traktowali je jak twór męski – (ten) prycz – i mówili na pryczu (wyleżeć się).

Dlatego wydany w II poł. XIX w. Słownik języka polskiego Maurycego Orgelbranda (Wilno 1861, t. II, s. 1212) zamieszczał oboczne hasło (ten) prycz i (ta) prycza ‘łóżko obozowe, tapczan żołnierski’.

Ostatecznie jednak (ten) prycz wyszedł z użycia.

W staropolszczyźnie na ‘pryczę’ mówiło się niekiedy (te) nary. Nary były ‘prymitywnym łożem lub wyrkiem wykonanym z desek lub żerdzi.

Pan Literka

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0. Pełny tekst licencji.