Kwarantanna (kiedyś kwarantana)

Kwarantanną nazywa się ‘przymusowe, czasowe odosobnienie ludzi, zwierząt, roślin lub towarów, co do których istnieje podejrzenie, że mogą być roznosicielami chorób zakaźnych’.

Owo określenie wzięło się z tego, że w dawnych stuleciach do 40 dni musieli być izolowani od rodowitych mieszkańców kupcy wpływający na statkach do Republiki Raguzy (istniejącej od XIV do pierwszych lat XIX wieku), pośredniczącej w handlu między Wschodem a Zachodem.

Pierwotnie nasi przodkowie posługiwali się słowem kwarantana (nie: kwarantanna), gdyż odwoływali się do francuskiej formy quarantaine i włoskiej quarantena (od liczebnika quaranta ‘40’) zawierających jedno –n.

Hasło kwarantana jako wyłączne podawał Słownik języka polskiego (tzw. wileński) wydany staraniem Maurycego Orgelbranda (Wilno 1861, część I, s. 571).

Widniało ono jeszcze obok kwarantanny pół wieku później w Słowniku języka polskiego (tzw. warszawskim) Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwiedzkiego (Warszawa 1902, t. II, s. 656). Wspomniano tam również o ówczesnych synonimach kwarantany (kwarantanny), czyli o czterdziestodniówce i wysiedni.

Dopiero w okresie późniejszym leksykografowie postanowili (nieco arbitralnie), że będzie jednak kwarantanna (także sutanna ‘szata duchownych’, a nie sutana, fr. soutane, oraz fontanna zamiast fontana, z wł. fontana).

Może chcieli włączyć te wyrazy do jednej grupy z rynną, wanną, brytfanną, hosanną, w których etymologicznie występowało podwójne -n?

Dzisiaj kwarantanna nie musi trwać do 40 dni, może obejmować krótsze okresy (np. 14 dni). W dopełniaczu l. mn. mówi się i pisze (tych) kwarantann.

Pan Literka

Scroll to Top