Jak byście napisali człon 25 słownie w takim przykładowo zwrocie:
Zwykle jeżdżę do szkoły „25” (mam na myśli autobus bądź tramwaj linii nr 25)?
Albo:
Cała 25 uczniów klasy III B zasłużyła na naganę?
Wydaje mi się, że sporo z Was napisałoby „dwudziestką piątką” i dwudziestka piątka, czyli rozdzielnie.
Tymczasem pisze się to… łącznie: „dwudziestkąpiątką” i dwudziestkapiątka (zajrzyjcie do Wielkiego słownika ortograficznego PWN pod red. prof. Edwarda Polańskiego, Warszawa 2006, s. 61, reguła [132]).
Dlaczego? – spytacie.
Przede wszystkim musicie wiedzieć, że dwudziestkapiątka nie jest liczebnikiem, tylko… rzeczownikiem (jak dwójka, trójka, czwórka itp.), a więc że w zasadzie nie powinno się tego wyrazu zapisywać za pomocą cyfr 2 i 5 („25”, 25), ale zawsze słownie:
Zwykle jeżdżę do szkoły dwudziestkąpiątką;
Cała dwudziestkapiątka uczniów klasy III B zasłużyła na naganę.
Mamy tutaj bowiem do czynienia ze zrostem, czyli takim połączeniem wyrazowym, w którym części składowe zatraciły swą niezależność znaczeniową, choć zarówno człon pierwszy, jak i człon drugi normalnie podlegają odmianie:
M. dwudziestkapiątka;
D. dwudziestkipiątki;
C. dwudziestcepiątce;
B. dwudziestkępiątkę;
N. z dwudziestkąpiątką;
Ms. o dwudziestcepiątce.
Jeszcze dziwniej wygląda zapis wyrazów typu stodwudziestkapiątka, dwieściedwudziestkapiątka, trzystadwudziestkapiątka, czterystadwudziestkapiątka (czyli inaczej autobus linii nr 125, autobus linii nr 225, autobus linii nr 325, autobus linii nr 425). Tymczasem właśnie tak jest poprawnie!
Chciałbym, żebyście zapamiętali ową łączną (zaskakującą dla wielu osób) pisownię „liczebnikowych” rzeczowników i podczas dyktanda w szkole nie popełnili błędów.
Ale to nie wszystko… Tak samo łączny zapis mają przymiotniki i rzeczowniki złożone z pierwszym członem liczebnikowym (głównym lub ułamkowym pół, ćwierć), np.
dwudziestopięciolatek;
stuczterdziestodziewięcioletni;
tysiącstupięćdziesięciostronicowy;
dwudziestosześcioipółletni;
dziesięcioićwierćkilogramowy.
Niech Was, broń Boże, i w tym wypadku nie przeraża tasiemcowa długość takich wyrazów… Dodam, że możliwy jest w takiej sytuacji zapis mieszany (liczebnikowo-słowny), czyli: 25-latek, 149-letni, 1150-stronicowy, 26,5-letni, 10,25-kilogramowy.
Na koniec przypominam, że rozdzielnie zapisuje się oczywiście liczebniki główne i porządkowe wyrażone słownie, czyli:
sto dwadzieścia trzy (ile? 123);
dwa tysiące pięćset trzydzieści sześć (ile? 2536);
milion trzysta tysięcy siedemset czterdzieści trzy (ile? 1 300 743);
sto dwudziesty piąty (który? 125.);
trzysta sześćdziesiąty czwarty (który? 364.);
pięćset siedemdziesiąty szósty (który? 576.).
Pan Literka
Komentowanie jest niedostępne.