Ze świętami wielkanocnymi (powinno się te wyrazy zapisywać małymi literami, gdyż jest to wyrażenie opisowe, w przeciwieństwie do Wielkanoc, ale jednak wielkie litery zaaprobowano) wiąże się zwyczaj zdobienia jaj nazywanych powszechnie pisankami.
Dlaczego? Czy pisanki mają coś wspólnego z… pisaniem, z czasownikiem pisać? Przecież się je koloruje, maluje, ozdabia? – można zapytać.
W staropolszczyźnie czasownik pisać znaczył ‘rysować, wymalowywać’. Jan Kochanowski jedną z pieśni zaczyna tak:
„Dzbanie mój pisany, dzbanie malowany”
i dzban pisany rozumie jako ‘naczynie ozdobione rysunkiem, wzorem’.
Były więc i jaja pisane, czyli inaczej pisanki, z wyrysowanymi wzorami. Takie rysowanie jajek (np. rozpuszczonym woskiem, aby farba nie pokryła tych miejsc farbą) nazywano właśnie pisaniem.
Znano też inne słowo, kraszanki, ale rozumiano je inaczej.
Kraszankami określano jaja pomalowane na jeden kolor, zazwyczaj na czerwono (od czasownika krasić ‘ przydawać krasy, czyli czerwonej barwy’), gdy tymczasem pisanki wielkanocne były pisane, tzn. ozdabiane rysunkami, wzorami.
Maciej Malinowski