Mickiewicza 20, mieszkania 15

W tego typu konstrukcjach pomija się słowo „numer”, ale mimo to funkcjonuje ono jako człon domyślny i wpływa na postać gramatyczną rzeczownika „mieszkanie”


Spytałem niedawno parę osób, jak − według nich − powinno się mówić i pisać:

  • − Mieszkam przy Mickiewicza 20, mieszkania 15;
  • − Zapraszam do mnie, Asnyka 6, mieszkania 2;
  • − Proszę wpaść jutro, Fredry 10, mieszkania 54

czy

  • − Mieszkam przy Mickiewicza 20, mieszkanie 15;
  • − Zapraszam do mnie, Asnyka 6, mieszkanie 2;
  • − Proszę wpaść, Fredry 10, mieszkanie 54?

Chodziło mi o formę gramatyczną wyrazu mieszkanie, tzn. czy częściej używa się w tym wypadku mianownika, czy dopełniacza.

Głosy były podzielone, choć więcej osób opowiedziało się za składnią Mickiewicza 20, mieszkania 15; Asnyka 6, mieszkania 2; Fredry 10, mieszkania 54.

A jak jest poprawnie? Właśnie tak.

Zacznijmy od tego, że w obydwu typach przykładów mamy do czynienia z konstrukcjami skróconymi, czegoś w nich brakuje! Mieszka się przecież przy jakiejś ulicy, przy alei (albo w alei), przy placu, co znajduje odbicie w takim przykładowo zapisie adresowym:

  • − Jan Kowalski, ul. Mickiewicza 20 m. 15 (lub …20/15);
  • − Andrzej Nowak, al. Asnyka 6 m. 2 (lub …6/2);
  • − Paweł Lis, pl. Fredry 10 m. 54 (lub …10/54);

Ponadto można mieszkać na jakimś osiedlu (nigdy w osiedlu) i wtedy dochodzi jeszcze czasem skrót bl. od rzeczownika blok (nie mówi się nigdy ul. Mickiewicza dom, kamienica 30), np.

  • − Piotr Cichy, os. Powstańców Warszawy bl. 3 m. 6 (lub …3/6).

Proszę jednak zwrócić uwagę na to, że ciągle nie są to określenia pełne, mimo że uzupełniły je człony ul., al., pl., os. Nie ma w nich bowiem elementu najważniejszego, domyślnego słówka numer, które w tego typu konstrukcjach się pomija (to tzw. elipsa), ale które mimo to funkcjonuje jako człon domyślny i wpływa na postać gramatyczną rzeczownika mieszkanie.

To dlatego właśnie wszystkie wydawnictwa poprawnościowe zamieszczają zwroty z cząstką dopełniaczową:

  • − Mieszkam przy Mickiewicza 20, mieszkania 15;
  • − Zapraszam do mnie, Asnyka 6, mieszkania 2; 
  • − Proszę wpaść jutro, Fredry 10, mieszkania 54.

W rzeczywistości konstrukcje te mają rozszerzoną postać:

  • − Mieszkam przy Mickiewicza 20, numer mieszkania 15;
  • − Zapraszam do mnie, Asnyka 6, numer  mieszkania 2;
  • − Proszę wpaść jutro, Fredry 10, numer mieszkania 54.

Ktoś może się jednak upierać, że lepszy byłby szyk mieszkanie numer…, a więc kiedy się opuści wyraz numer, zostanie forma mieszkanie (w mianowniku).

Otóż nie! Z dawien dawna obowiązuje w polszczyźnie składnia numer domu, numer mieszkania itp.,która po wyelidowaniu (opuszczeniu) członu numer powinna być dla każdego (kto chce to zrozumieć) jak najbardziej czytelna i nie wywoływać żadnych wątpliwości gramatycznych.

Zauważmy, że trudność sprawia właśnie zapis mieszkanie 3, mieszkanie 15, mieszkanie 30. Jakże często się wówczas wahamy, czy posłużyć się liczebnikiem głównym i powiedzieć mieszkanie trzy, mieszkanie piętnaście, mieszkanie trzydzieści, czy zdecydować na liczebnik porządkowy, a wtedy wychodzi mieszkanie trzecie, mieszkanie piętnaste, mieszkanie trzydzieste.

Częściej słyszy sięmieszkanie trzy, mieszkanie piętnaście, mieszkanie trzydzieści. Czyżby pod wpływem wyrażeń blok pięć, blok piętnaście, blok trzydzieści?

Zdaje się, że tak. Nie pamięta się zwykle wtedy, że i w tym wypadku chodzi o elipsę wyrażenia numer bloku, a nie: blok numer

MACIEJ MALINOWSKI

Scroll to Top