Forma nastolatkowie powinna być uznana za poprawną

Słowa nastolatek, nastolatka, nastolatki wymyślił przeszło pół wieku temu Władysław Kopaliński, autor m.in. Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Po prostu skrócił o dwie sylaby formy kilkunastolatek, kilkunastolatka, kilkunastolatki.

Było to odwzorowanie angielskiego wyrazu teenagers, nazywającego młodych ludzi z przedziału wiekowego 13-19 lat.

Współczesne słowniki podają, że nastolatek to ‘chłopak w wieku dojrzewania, mający kilkanaście lat’, nastolatka – ‘ dziewczyna w wieku dojrzewania, mająca kilkanaście lat’, a mianownik lm. brzmi nastolatki.

Musimy tak mówić i pisać zarówno w odniesieniu do dziewcząt, jak i chłopców, a także wówczas, gdy chodzi o grupę mieszaną. Takie jest ustalenie normatywne Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją A. Markowskiego (Warszawa 2004, s. 597).

Niestety, ów nakaz rozmija się z uzusem…

O ile dość często słyszy się zwroty w rodzaju dwie nastolatki przyszły, o tyle mało kto powie dwa nastolatki przyszły, kiedy mowa o płci męskiej. Orzeczenie czasownikowe w rodzaju niemęskoosobowym (przyszły) nie może jakoś ludziom przejść przez gardło…

Z tego względu coraz częściej użytkownicy polszczyzny decydują się na użycie słowa (ci) nastolatkowie w odniesieniu do chłopców i grup mieszanych oraz (te) nastolatki, kiedy chodzi wyłącznie o dziewczęta, np.

– Dwaj nastolatkowie uratowali psa.

– Kasia i Tomek, nastolatkowie z Łodzi, zostali nagrodzeni.

– Dwie nastolatki pomagają chorej staruszce.

Nie mam watpliwości, że owo zróżnicowanie gramatyczne powinno być przez leksykografów jak najszybciej odnotowane w słownikach. Nic się nie stanie, jeśli zakończenie -owie przynależne formom bardziej godnościowym odnoszącym się do osób starszych (np. wujowie, dziadkowie, małżonkowie) znajdzie się też w słowie nastolatkowie. Będzie logicznie i jednoznacznie.

Pan Literka

1 komentarz

  1. Stratos Vasdekis

    „Nie mam wątpliwości, że owo zróżnicowanie gramatyczne powinno być przez leksykografów jak najszybciej odnotowane w słownikach” – właściwie internetowy „Dobry słownik” (naprawdę jest dobry!) już rejestruje formę „nastolatkowie”. W haśle „nastolatek” czytamy: „Na początek rzecz zdumiewająca, w „Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN” (2012) przeczytamy „lm M. nastolatki (nie: nastolatkowie)”. Z jakich to powodów mielibyśmy odrzucać tę jakże częstą w tekstach formę, naprawdę nie wiemy. Więc może od razu postawmy sprawę jasno: w mianowniku liczby mnogiej wyrazu nastolatek można użyć zarówno formy nastolatkowie, jak i nastolatki” (https://dobryslownik.pl/word/index/31103/#ds-ammendment. Uwaga! Pełny dostęp do słownika mają tylko jego abonenci).

    „Nastolatkowie” są obecni także w „Słowniku gramatycznym języka polskiego”: http://sgjp.pl/leksemy/#1527/nastolatek.

Komentowanie jest niedostępne.

Scroll to Top