Owo wyrażenie w wypowiedzi mówionej nie jest uchybieniem językowym, a jeśli można wobec niego zgłaszać jakieś zastrzeżenia i wątpliwości, to wyłącznie takie, że bywa niepotrzebnie nadużywane…
– Zastanawia mnie, czy mówiąc o czymś i po chwili do tego nawiązując, można powiedzieć „w związku z powyższym”. Wydaje mi się, że tego zwrotu powinno się używać wyłącznie w odniesieniu do tekstu pisanego, gdzie rzeczywiście występują miejsca czy fragmenty wyższe. W mowie takich miejsc wyższych (czy niższych) raczej nie da się wskazać. Czy moje rozumowanie jest słuszne? (dane personalne i adresowe internautki do wiadomości mojej i redakcji).
Zacznę od tego, że mówienie w związku z powyższym jest charakterystyczne dla prawników.
W aktach prawnych czy rozporządzaniach niezwykle często natrafia się na to właśnie określenie, toteż nic dziwnego, że środowisko prawnicze (adwokaci, prokuratorzy czy sędziowie) jest do niego przyzwyczajone i mimowolnie przenosi je później na grunt języka mówionego.
Dla internautki i dla mnie też wyrażenie w związku z powyższym sensowniej brzmi w odniesieniu do tekstu pisanego, w którym występują miejsca wyższe (i niższe) i łatwo je wskazać.
Omawianym sformułowaniem prawie zawsze posługuje się Małgorzata Wassermann, kiedy staje przed kamerą telewizyjną, proszona o komentarz w jakiejś sprawie.
To w związku z powyższym pojawiające się w jej krótkich czy dłuższych wypowiedziach raz za razem może być rzeczywiście irytujące dla odbiorców.
Żeby nie być gołosłownym, przytoczę dwie wypowiedzi kandydatki PiS na (kiedyś) stanowisko prezydenta Krakowa – jedna sprzed kilku miesięcy, druga nie tak dawna (wynotowałem je z internetu):
Z ustawy wynika, że szef rządu jest zwierzchnikiem, bezpośrednim przełożonym zarówno Komisji Nadzoru Finansowego, jak i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W związku z powyższym nie mogę wyjść z podziwu, dlaczego żaden z tych organów po prostu nie poprosił pana premiera o spotkanie, nie powiedział: „Panie premierze, w państwie polskim rośnie potężna piramida” (…).
Zamierzam stosować równe reguły w stosunku do wszystkich deweloperów oraz równe reguły jeżeli chodzi o wszelkie warunki i pozwolenia na budowę. W związku z powyższym i oni będą mogli to robić, ale już na pewno nie w sposób wybiórczy.
Zgodzą się Państwo ze mną, że lepiej by chyba brzmiały zwroty
W związku z tym nie mogę wyjść z podziwu i
W związku z tym i oni będą mogli to robić, ale już na pewno nie w sposób wybiórczy.
Można by również użyć wyrażenia wobec tego (Wobec tego nie mogę wyjść z podziwu (…) oraz Wobec tego i oni będą mogli to robić, ale już na pewno nie w sposób wybiórczy).
Jak widać, łatwo znaleźć odpowiedniki zamienne określenia w związku z powyższym czy wobec powyższego w wypowiedzi mówionej, wpływające niewątpliwie korzystnie na jej poprawność, a tym samym na odbiór ze strony słuchaczy.
Czy to jednak oznacza, że wyrażenie w związku z powyższym w odniesieniu do mowy należy jednoznacznie odrzucić?
Kwerenda na ten temat w kilku dawnych i nowych słownikach tego nie potwierdza.
We wszystkich toleruje się sięganie przez mówiących do słowa powyższe (to przymiotnik użyty w funkcji rzeczownikowej, w przeciwnym razie należałoby się posługiwać dłuższymi konstrukcjami w związku z powyższym stwierdzeniem, w związku z powyższą opinią, w związku z powyższym stanowiskiem itp.).
Powyższe – to ‘o czym dopiero co mówiono lub pisano’ – czytamy w Uniwersalnym słowniku języka polskiego PWN (Warszawa 2003, t. III, s. 802), np. wobec powyższego ‘z tego powodu, z tej racji’.
Oznaczałoby to tyle, że owo w związku z powyższym (czy wobec powyższego) w wypowiedzi mówionej nie jest jednak uchybieniem językowym, a jeśli można wobec niego zgłaszać jakieś zastrzeżenia i wątpliwości, to wyłącznie takie, że bywa niepotrzebnie nadużywane.
PS Dodam, że w piśmie po wyrażeniu w związku z powyższym nie stawia się przecinka.
MACIEJ MALINOWSKI