Mówi się niekiedy, że noga się komuś powinęła. To frazeologizm o znaczeniu ‘komuś się nie powiodło, nie udało; ktoś popełnił błąd, doznał niepowodzenia’.
W owym powiedzeniu występuje nieco archaiczny dzisiaj czasownik zwrotny powinąć się, który dosłownie znaczył ‘poślizgnąć się, pośliznąć się’ (obydwa brzmienia tego bezokolicznika poprawne).
Nasi przodkowie używali jeszcze formy bez się – powinąć (np. nogę, rękę), czyli ‘zwichnąć, skręcić’. Mówili np. A gdzieżeś to, kumie, nogę powinął?; Tu tylko nogę można powinąć; Raz powinąwszy nogę, trudno człowiekowi powstać.
Musicie to zapamiętać i… nie zastępować formy powinąć się – użytej w zwrocie noga się komuś powinęła przenośnie – słowem podwinąć się mającym sens dosłowny.
Czasownik podwinąć się istnieje w polszczyźnie (to forma jednokrotna od podwijać się) i bywa często używany, znaczy jednak zupełnie coś innego – ‘zagiąć się pod spód lub do góry’.
Można więc powiedzieć czy napisać, że sukienka Karoliny (kiedy siadała na fotelu) nagle się trochę podwinęła i odsłoniła jej piękne nogi.
Można również podwinąć nogi pod siebie i usiąść bez butów na tapczanie czy fotelu, podwinąć nogawki spodni lub podwinąć podkolanówki czy pończochy i można siedzieć z podwiniętymi nogami.
Ale wbijcie sobie na zawsze do głowy, że w omawianym zwrocie pojawia się nieznany dzisiaj czasownik powinąć się, a nie: podwinąć się.
Pan Literka