Harmonia i akordeon

Potocznie słów harmonia i akordeon używa się niekiedy wymiennie, nazywając tak instrument muzyczny składający się z rozciąganego podczas gry miecha oraz przycisków (guzików) bądź klawiszy. W rzeczywistości jednak harmonia i akordeon nie są tym samym…

Zapamiętajmy, że harmonia (wymyślił ją niemiecki konstruktor Friedric Buschmann w pierwszych latach XIX w.) składa się z:

  • miecha,
  • dwóch przegród z języczkami (stroikami) oraz z
  • dwóch klawiatur  guzikowych: prawej do grania melodii i lewej do akompaniamentu basowego.
Harmonia - źródło: http://harmonika.najblog.si/
Harmonia – źródło: http://harmonika.najblog.si/

Akordeon zaś również jest dętym instrumentem muzycznym z miechem, lecz klawiaturami  klawiszowo-guzikowymi. Na klawiszowej prawą ręką wykonuje się melodię, klawiatura lewa, guzikowa, służy do wydobywania dźwięków basowych.

Akordeon - źródło: http://www.muzyczny.net/
Akordeon – źródło: http://www.muzyczny.net/

Początkowo nasi przodkowie nie mówili (ta) harmonia, tylko (ta) harmonika (z niem. Harmonika) lub (ta) harmoń (z ukr. garmoń), i nie (ten) akordeon, ale (ten) akordjon.

Warto zajrzeć kiedyś do Słownika języka polskiego, tzw. warszawskiego, Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwiedzkiego z 1900 roku i 1902 roku, t. I, s. 18 oraz t. II, s. 19.

Ostatecznie słowo harmonia (zapisywane pierwotnie z jotą jako harmonja) wyparło inne (harmonika upowszechniło się w znaczeniu ‘współbrzmienie dźwięków’), a akordeon, wywodzący się z fr. accordéon, wygrał rywalizację z niem. akkordion (była to nazwa handlowa wymyślona przez producenta muzycznego z Wiednia w 1829 r.).

Stało się tak dlatego, że istniały już w polszczyźnie takie wyrazy, jak panteon (‘miejsce spoczywania sławnych ludzi’) czy odeon (‘sala koncertowa’) kończące się na -eon.

 Maciej Malinowski

Scroll to Top