Homonimami (z gr. homōnymía ‘współimienność’) nazywa się wyrazy o identycznym brzmieniu lub pisowni (czasem i brzmieniu, i pisowni), ale o różnym znaczeniu, często też o różnej etymologii, kategorii gramatycznej i odmianie, np.
bród (‘płycizna’) brud (‘zanieczyszczenie’)
bryg (statek żaglowy’) bryk (‘podręcznik’)
cham (‘prostak’) ham (‘łakome połknięcie’)
chart (‘rasa psa’) hart (‘siła, moc’)
czad (‘gaz’) czat (’pogawędka internetowa’)
ląd (‘ziemia, kontynent’) lont (‘przewód inicjujący wybuch ładunku’)
mariaż (‘małżeństwo’) mariasz (‘gra w karty’)
masarz (‘producent wędlin’) masaż (‘zabieg leczniczy’)
przyrzec (‘przysiąc’) przyżec (‘przypiec’)
rąb (‘część młota’) romb (‘figura geometryczna’)
rządny (‘gospodarny’) żądny (‘spragniony’)
smok (‘legendarny potwór’) smog (‘gęsta mgła za miastem’)
tępo (‘nieostro, bezmyślnie’) tempo (‘szybkość, rytm’)
uwieść (‘oczarować’) uwieźć (‘zabrać, wywożąc’)
zmożony (‘zwyciężony’) zmorzony (‘utrudzony’)
zwarzyć (‘wytrącić białko’) zważyć (‘zmierzyć ciężar’)
zwieść (‘oszukać’) zwieźć (‘wożąc’, zgromadzić coś’).
Wśród homonimów wyróżniamy:
– homofony, czyli takie wyrazy, które mają identyczne brzmienie, ale różnią się pisownią i znaczeniem, np.
może – morze;
nienażarty (‘żarłoczny, nienasycony’) – nie na żarty (‘naprawdę’)
oraz
– homografy lub homogramy, tzn. wyrazy mające identyczną pisownię, różniące się jednak wymową i znaczeniem, np.
zamarzać [zamar-zać] – zamarzać (kogoś głodem) [zamażać];
cis [wym ci-s] ‘dźwięk’ i cis [ćis] ‘roślina’.
Jak widać, wyrazy może i morze są homofonami (bo się je tak samo wymawia), ale nie homografami / homogramami (ponieważ się je inaczej zapisuje). Z kolei wyrazy cis i cis są homografami (homogramami), ale nie homofonami.
Pan Literka