Jest kłopot z używaniem na co dzień wyrazu gofr (jak wiadomo, jest to ‘wafel z ciasta naleśnikowego, jedzony na gorąco, z różnymi dodatkami, np. z cukrem pudrem, bitą śmietaną, konfiturami’ itp.).
Mamy do czynienia z zapożyczeniem z języka francuskiego – gofr to fonetyczny zapis wyrazu gaufre [wym. gofr].
Nie było powodu wstawiać między litery f i r litery e, gdyż gofr łatwo wymówić zarówno w mianowniku, jak i przy odmianie (gofr, gofra, gofrowi, z gofrem, o gofrze). Nie sprawiają trudności także formy pluralne gofry, gofrów, gofrom, z goframi, o gofrach.
Z pewnością mówilibyśmy dzisiaj i pisali gofer, gdyby w oryginale było gaufer [wym. gofer], a nie: gaufre [wym. gofr]. Mimo to dość często można usłyszeć (a nawet zobaczyć w druku) owo błędne gofer.
Po internecie hula sobie od dawna śmieszna historyjka dotycząca słowa gofr, jak to przychodzi do sklepu Jaś i mówi:
– Poproszę gofera.
Sprzedawca zwraca Jasiowi uwagę:
– Jasiu, nie mówi się „gofera”, tylko „gofra”.
Sytuacja powtórzyła się kilka razy. Pewnego dnia Jaś zjawia się znowu i mówi:
– Poproszę gofra.
Sprzedawca z uśmiechem na twarzy odpowiada:
– Widzisz, Jasiu, jak szybko nauczyłeś się mówić poprawnie…
Na to Jaś:
– Pan tyle nie gada, tylko smaruje tym dżemerem…
Tak więc pamiętajmye: gofr, a nie: gofer, oraz dżem, a nie: dżemer…
Dodam, że w języku angielskim istnieje słowo gofer [wym. goufer], ma jednak zupełnie inną definicję – to ‘osoba wykonująca drobne prace w biurze, pracownik niższego szczebla’.
Nigdy nie powiemy i nie napiszemy błędnie gofer, tylko gofr, jeśli ów rzeczownik będziemy zawsze kojarzyć z innym wyrazem z wygłosowym -fr, czyli szyfr (jak wiadomo, to ‘system umownych znaków’).
Szyfr jest także galicyzmem (fr. chiffre, z arab. sifr ‘zero’).
Na gofra niewątpliwie negatywnie oddziałuje rzeczownik szofer (inaczej ‘kierowca’).
I jego zapożyczyliśmy z francuszczyzny w postaci fonetycznej (fr. chauffeur, wym. szofer]. Ten kończy się na -fer dlatego, że literę e zawiera forma obca (-ffeur).
Ciekawe, że chauffeur pierwotnie oznaczał… ‘palacza’ (od fr. czasownika chauffer ‘ogrzewać’).
Maciej Malinowski