Od pewnego czasu interesuję się historią mojej rodziny. Dotarłem do aktu urodzenia mojego prapradziadka z 1818 roku i tam było napisane, że jego ojciec był „zagrodnikiem włościaninem”. W słowniku znalazłem, że „włościanin” to tyle samo, co chłop, ale znaczenia „zagrodnik” nie ma. Proszę o pomoc w wyjaśnieniu tego określenia
Staropolskie słowo zagrodnik ma niewątpliwie związek z zagrodą, czyli 'domem wiejskim z podwórzem i zabudowaniami gospodarskimi’. Prapradziadek naszego Czytelnika był więc kimś więcej niż tylko zwykłym chłopem – był włościaninem zagrodnikiem, inaczej włościaninem zagrodowym, czyli mającym własne gospodarstwo. Określenia zagrodnik używano też w odniesieniu do szlachty (znamy do dziś przysłowie „Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie„). W przeciwieństwie jednak do zagrodnika włościanina szlachcic zagrodnik czy szlachcic zagrodowy był człowiekiem ubogim, samodzielnie uprawiającym ziemię.
Nie ma Pan racji w sprawie określenia „zagrodnika”. Nie był to gospodarz, czyli kmieć, tylko zwykły mieszkaniec wsi, który nie posiadał gospodarstwa, ale jedynie zagrodę w znaczeniu obiektu mieszkalnego z jakąś przybudówką i maleńką działką pod warzywa. (…) Zagrodnika przekazywano często jako robotnika do pracy w gospodarstwie plebana. Wśród dokumentów z lat 1700-1800 stale występuje rozróżnienie: kmieć, zagrodnik, chałupnik. W latach późniejszych zamiast wyrazów „zagrodnik”, „chałupnik” używano określenia „wyrobnik”.
W materiałach, do których dotarłem, nie znalazłem takich szczegółowych informacji. Dziękuję za przekonujące wyjaśnienie.