Kategoria: Porady językowe

A może szczecineczanie?

Jeśli nie  szczecinczanin” i nie  szczecinecczanin”, to…

Powracam do kwestii, jak nazywać mieszkańców Szczecinka. Napisałem, że choć w słownikach podaje się formy szczecinczanin, szczecinczanka, szczecinczanie, możliwe są inne określenia: szczecinecczanin, szczecinecczanka, szczecinecczanie, aprobowane przez Komisję Ortograficzno-Onomastyczną Rady Języka Polskiego i używane przez samych mieszkańców.

Poprosiłem o opinie w tej sprawie. Oto one:

Jako rodowita mieszkanka Szczecinka, chciałabym potwierdzić – pisze p. Kamilla Budnicka-Cakolli  – że w naszym mieście używa się określeń „szczecinecczanin”, „szczecinecczanka”, „szczecinecczanie”. Nikt nie mówi natomiast „szczecinczanka”, „szczecinczanin”, „szczecinczanie”…

Informuję Pana, że w Szczecinku posługujemy się formami „szczecinecczanin”, „szczecinecczanka”, „szczecinecczanie” – tłumaczy p. Sylwester (nie podpisał się nazwiskiem).

A więc jednak nazwy zawierające cząstkę -ccz- górą! Choć są niezwykle trudne do wymówienia (ponoć mieszkańcom Szczecinka artykulacja owych słów nie sprawia żadnych trudności, gdyż ćwiczą ją od najmłodszych lat), wygrywają z określeniami szczecinczanin, szczecinczanka, szczecinczanie odnotowywanymi w słownikach i poradnikach.

Jakoś nie chce mi się wierzyć, żeby w mowie potocznej owo –ccz- było nienagannie artykułowane; przeważnie musi brzmieć jak -czcz- [szczecineczczanin] albo pojedyncze -cz- [szczecineczanin].

Zastanówmy się wspólnie, dlaczego mieszkańcy Szczecinka stawiają na formy o zakończeniu -ecczanka, -ecczanin, -ecczanie.

Być może jednym z powodów jest to, że podwójna samogłoska e tkwi w nazwie Szczecinek i w przymiotniku szczecinecki, a więc mówiący chcą ją niejako „podtrzymać” w derywatach szczecinecczanin, szczcinecczanka, szczecinecczanie.

Jeśli się bowiem opuści tę końcową, powstają określenia szczecinczanin, szczecinczanka, szczecinczanie, nolens volens kojarzące się ze Szczecinem (zamiast szczecinianin niektórzy mówią szczecinczanin), a nie ze Szczecinkiem.

Okazuje się, że także mieszkańcy Olsztynka posługują się określeniami o zakończeniu –ecczanin, -ecczanka, -ecczanie.   Przedstawiciel Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Olsztynku, internauta tak pisze do mnie w e-mailu:

W zasadzie poprawne są formy „olsztynczanin”, „olsztynczanka”, „olsztynczanie”, jednak rodowici mieszkańcy Olsztynka wciąż używają określeń „olsztynecczanin”, „olsztynecczanka”, „olsztynecczanie” ze względu na to, że te pierwsze kojarzą im się raczej z Olsztynem.

Przyznają Państwo, że zarówno szczecinecczanin, jak i olsztynecczanin są tworami osobliwymi, dość sztucznie utworzonymi na wzór Białostocczanin, Sądecczanin (to mieszkańcy Białostocczyny, Sądecczyzny, stąd duże litery).

Może więc warto by te wyrazy nieco uprościć, zmodyfikować? Z taką propozycją występuje p. Stanisław Domżalski ze Szczecina:

Moja uwaga dotycząca nazywania mieszkańców Szczecinka jest następująca: język należy w tym wypadku możliwie uprościć, dlatego proponuję określenia szczecineczanka”, „szczecineczanin”,szczecineczanie”. Analogicznie: olsztyneczanka”, „olsztyneczanin”, „olsztyneczanie”. Będzie prosto i logicznie, bez łamania sobie języka…

Może rzeczywiście formy szczecineczanin i olsztyneczanin itd. byłyby najlepsze (skoro wątpliwości budzą i szczecinczanie, i szczecinecczanie)?

 MACIEJ MALINOWSKI

PS Mieszkańcy miasta Mońki (w woj. podlaskim) mówią ponoć o sobie moniecczanie (bo przymiotnik od Mońki brzmi moniecki), a nie mońkowianie, jak chcą językoznawcy. Prof. Aleksandra Cieślikowa jednoznacznie odrzuca taką postać derywatu. – Jeśli już, to „monieczanie” jak „białostoczanie” – wyjaśnia na stronach Rady Języka Polskiego. Jednym słowem –  powinni być także szczecineczanie i olsztyneczanie. Czyż nie?

Opublikowane przez
Maciej Malinowski

Najnowsze wpisy

1,5 procent (nie: procenta)

W tym wypadku słowa procent nie dostosowujemy do pięciu dziesiątych, lecz liczebnika 1 … 1,5…

20 kwietnia 2024

Darujmy sobie kaszlać

Kaszleć i kasłać w zupełności wystarczą … Darujmy sobie kaszlaćCzytaj dalej »

13 kwietnia 2024

Rokować (np. powrót do zdrowia)

Nie należy używać tego czasownika bez dopełnienia, np. To dobrze rokuje … Rokować (np. powrót…

6 kwietnia 2024

Niech was (wam) Bóg błogosławi

Od wieków w polszczyźnie obecne były zwroty z zaimkami was i wam … Niech was…

29 marca 2024

Babka (dawniej baba) wielkanocna

 Takie ciasto przypominało kształtem spleciony warkocz, który starsze, zamężne kobiety (czyli baby) nosiły na głowie,…

24 marca 2024

Kim jest internacjonał?

Najbardziej jest znane sportowe znaczenie tego słowa... … Kim jest internacjonał?Czytaj dalej »

17 marca 2024