Wesołego alleluja!

Wielkanoc to najstarsze (ruchome) święto chrześcijańskie, obchodzone w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca (wypada zawsze pomiędzy 22 marca i 25 kwietnia).

Nie wszyscy wiedzą, że nazwę zapożyczyliśmy wraz z chrześcijaństwem od Czechów, którzy mówią i piszą Velikonoce.

Słowo Wielkanoc jest zasadne, gdyż – według Nowego Testamentu − cud Zmartwychwstania wydarzył się w chwili, gdy na dworze panował jeszcze zmrok. Zgodnie z tym, co podaje Ewangelia wg św. Jana, wówczas to do grobowca przyszła Maria Magdalena i zobaczyła odsunięty kamień…

Zamiast Wielkanoc mówi się niekiedy przenośnie alleluja! Życzymy sobie wesołego alleluja!, a na kartkach świątecznych też widnieje tekst Wesołego alleluja! lub Wesołego Alleluja! (z członem Alleluja zapisanym wielką literą).

Wyraz alleluja (lub alleluja!) pochodzi z hebrajskiego okrzyku modlitewnego hallelu-jah, co dosłownie tłumaczy się jako ‘chwalcie Jahwe’ (od hallelu ‘chwalcie’ i Jah Jahwe = Stwórca, Bóg).

W XIX w. zapisywano go przez jedno l (aleluja), ponieważ i w oryginale człon halelu (‘chwalcie’) miał jedno l. Wyłącznie hasło aleluja zamieszczał Słownik języka polskiego J. Karłowicza, A. Kryńskiego i W. Niedźwiedzkiego z początku XX w. (Warszawa 1900, t. I, s. 23).

Również Z. Gloger użył formy aleluja  w Encyklopedii staropolskiej (Warszawa 1900, t. I, s. 37), chociaż obok niej wymienił już wariant z dwoma ll – alleluja (z pewnością pod wpływem łacińskiego alleluia ‘chwalenie Boga’).

Pamiętajcie, że alleluja pozostaje przede wszystkim radosnym okrzykiem (przyśpiewem) w okresie Wielkanocy.

Pieśń „Wesoły nam dzień dziś nastał” rozpoczyna się słowami:

Wesoły nam dzień dziś nastał,
którego z nas każdy żądał.
Tego dnia Chrystus zmartwychwstał.
Alleluja, alleluja!

Jest jeszcze kwestia pisowni: alleluja czy Alleluja?

Jeśli zajrzymy do Wielkiego słownika ortograficznego PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego (Warszawa 2010, s. 15), to przekonamy się, że podaje się tam wyłącznie pisownię małą literą: alleluja a. alleluja!

Oczywiście zawsze możemy zapisać ów wyraz wielką literą (Alleluja a. Alleluja!) ze względu na podniosłość święta, jakim jest Wielkanoc. Zapis Wesołego Alleluja (Wesołego Alleluja!) widuje się na kartach świątecznych czy szyldach, neonach sklepowych bardzo często…

Pan Literka