Swędzieć

Tytułowy czasownik o znaczeniu ‘dawać odczucie nieprzyjemnego podrażnienia, łaskotania wywołującego chęć podrapania się’ ma zakończenie -eć (swędzieć) i dlatego w czasie przeszłym musi przyjmować formy osobowe (tylko 3. osoby) z wygłosowym -ał, -ała, -ało, -ały.

Należy więc mówić i pisać:

swędział, swędziała, swędziało, swędziały (np. nos go swędział; skóra pod bandażem go swędziała; oko go swędziało; łydki go swędziały).

Okazuje się jednak, że za równie poprawny uważa się jeszcze dzisiaj bezokolicznik swędzić.

Wszystkie słowniki podają zarówno brzmienie swędzieć, jak i swędzić (zajrzyjcie np. do Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny, Warszawa 2004, s. 1124).

Czasownik swędzić wymusza formy osobowe czasu przeszłego o zakończeniu -ił, -iła, -iło, -iły: swędził, swędziła, swędziło, swędziły.

Podobno w niektórych regionach Polski tak się właśnie mówi i pisze: ręka go swędziła, palec u nogi go swędził, ucho ją swędziło, ręce go swędziły.

Badania przeprowadzane przez językoznawców dowodzą jednak, że formy bezokolicznika z -ić i formy osobowe czasu przeszłego -ił, -iła, -iło, -iły omawianego czasownika są obecnie rzadsze. Dawniej posługiwano się jednak nimi częściej.

Zapamiętajcie, że tak samo wolno powiedzieć czy napisać, że plecy kogoś świerzbiły lub plecy kogoś świerzbiały. Za poprawne uważa się bowiem i bezokolicznik świerzbieć, i bezokolicznik świerzbić mające takie samo znaczenie, jak swędzieć, swędzić.

Pan Literka