Błędny przecinek przed czy rozłącznym…

– Po odkryciu Indian w Europie toczyła się debata nad tym, czy oni są ludźmi, czy zwierzętami (Emil Stanisławski, „Zaimki w służbie ludzkości”, „Przekrój” nr 15 /3484/ z 9 kwietnia 2012 r.)

Stała się rzecz niewiarygodna… Poprawnie oddane w tekście zdanie zostało potraktowane jako błędne interpunkcyjnie przez „Presswtopiacza” Jerzego Skoczylasa („Pressówka”, Press” nr 5 /196/ z 31 maja 2012 r.), który tropi potknięcia językowe dziennikarzy. Tym razem to on się wykazał sporą ignorancją w sprawach polszczyzny… Przekonany o swej racji, napisał kąśliwie:

Po odkryciu Indian w Europie, przed autorem dużo trudniejsze wyzwanie: nauczyć się interpunkcji (po „Indian” powinien być przecinek).

Tymczasem o żadnym uchybieniu w przestankowaniu mowy  być nie może. Po okoliczniku rozpoczynającym zdanie (nawet bardzo rozbudowanym!) nie wolno postawić przecinka, gdyż w ten sposób tę część zdania oddzieliłoby się od orzeczenia, co jest niedopuszczalne.

W sytuacji kiedy zachodzi obawa, że treść można odczytać opacznie (a tak się właśnie stało…), lepiej jednak użyć myślnika, który tym się różni od przecinka, że nie rozdziela części zdania, ale je sobie przeciwstawia (Po odkryciu Indian – w Europie toczyła się debata nad tym, czy oni są ludźmi, czy zwierzętami). Postawienie po Indian przecinka  byłoby wykroczeniem przeciwko regułom interpunkcji.

(vide: Stanisław Jodłowski, Zasady interpunkcji. Podręcznik, Kraków 2002, s. 112:

„Brak przy okoliczniku znaków przestankowych wynika stąd, że na ogół okoliczniki pojedyncze mają charakter  i n t e g r a l n y, całościowy. Potrzebny jest po okoliczniku znak przestankowy [myślnik – mój przypis] dla zapobieżenia nieporozumieniu, tzn. dla właściwego przydziału członów zdania do właściwych związków, np.

Dzięki wspaniałym zdobyczom fizyki i chemii – w ostatnich dziesiątkach lat przyswaja sobie medycyna współczesna cały szereg środków leczenia za pomocą rozmaitych postaci energii.

Dzięki myślnikowi wiadomo wyraźnie, że wyrażenie w ostatnich dziesiątkach lat jest określeniem czasownika przyswaja, a nie rzeczownika zdobyczom„).