O maratonie i kołach olimpijskich

Ciekawa jest historia słowa maraton.

To eponim, inaczej mówiąc, wyraz wywodzący się z nazwy własnej (w tym wypadku z nazwy greckiej miejscowości Marathón), który stał się rzeczownikiem pospolitym.

Marathón wszedł do historii, gdyż w 490 r. p.n.e. Ateńczycy pokonali tam Persów. Wtedy to wódz armii hoplitów (czyli ciężkozbrojnej piechoty), Miltiades, nakazał najlepszemu biegaczowi, Fillipidesowi, pobiec do Aten i oznajmić wszystkim wspaniałą wieść o wiktorii.

Ale z Marathónu było, bagatela!, prawie 42 km. Gdy po morderczym wyczynie (bo biegł w pełnej zbroi) wysłannik dotarł na miejsce, zdołał wydusić jedynie słowo: „Zwycięstwo!” i skonał z wycieńczenia. Na pamiątkę tego wydarzenia najdłuższa biegowa konkurencja lekkoatletyczna na dystansie 42 195 m nosi nazwę maratonu.

Zwycięzcą biegu maratońskiego pierwszych nowożytnych igrzysk w 1896 r. (choć baron de Coubertin chciał, żeby odbyły się one cztery lata później, bo świat wchodził w XX wiek) był Grek Spyridon Louis, z zawodu listonosz wiejski.

Jako ciekawostkę podam, że gdy w nagrodę za ten wyczyn mógł otrzymać od króla wszystko, czego zapragnął, wspaniałomyślnie zrezygnował z wszelakich dóbr i poprosił władcę o… uwolnienie z więzienia przyjaciela, który znalazł się tam z powodu niepłacenia podatków. Piękna przyjaźń, piękny gest, przyznacie…

Wiecie z pewnością, że symbolem ruchu olimpijskiego jest pięć splecionych kół: niebieskie, czarne i czerwone na górze oraz żółte i zielone na dole. Wymyślił je sam Pierre de Coubertin, który wpadł na ten pomysł podczas igrzysk olimpijskich w 1912 r. w Sztokholmie.

Pojawił się wówczas problem natury politycznej, gdyż Austria sprzeciwiała się samodzielnemu startowi Czechów, a Rosja − Finów. Dlatego podczas ceremonii otwarcia ekipy Czech i Finlandii szły za reprezentacjami Austrii i Rosji bez sztandarów, jedynie z tabliczkami z nazwami swoich krajów.

Fakt ten zaniepokoił twórcę igrzysk. Zaproponował on wtedy zrobienie flagi symbolizującej wszystkie startujące państwa. Koła stały się wkrótce symbolem poszczególnych kontynentów. Kolor niebieski oznacza Europę, czarny − Afrykę, czerwony – Amerykę, żółty − Azję, zielony – Australię i Oceanię. Białą flagę ze splecionymi pięcioma kolorowymi kołami wciągnięto po raz pierwszy na maszt podczas igrzysk w Antwerpii w 1920 r.

Pan Literka