Meczów. Meczy też powinno się uznać za poprawne

Wiemy już, jakie figle potrafi płatać dopełniacz l. mnogiej rzeczowników rodzaju męskiego (że czasem poprawne są formy z -i, np. słoni, a nie: słoniów, czasem formy z -ów, np. więźniów, a nie: więźni, ale czasem i jedne, i drugie, np. pokoi albo pokojów).

A jak będzie w wypadku wyrazu mecz? Czy mówi się i pisze meczy, czy meczów?

Słowniki poprawnej polszczyzny podają, że meczów, np. Reprezentacja Polski w piłce nożnej wygrała wreszcie kilka meczów, ale z ust sprawozdawców sportowych, trenerów czy samych zawodników słyszy się częściej sformułowania: Mamy jeszcze kilka meczy; Od kilku meczy nie możemy strzelić gola; Dość tych nieciekawych meczy.

Dlaczego dopełniacz meczy trzyma się mocno?

Otóż słowo mecz jest zapożyczeniem z angielskiego (match dosł. ‘osoba albo rzecz dorównująca komuś, czemuś’), jednak brzmieniowo przypomina takie wyrazy, jak rzecz, mlecz (‘roślina’), miecz, które w II przypadku l. mnogiej przyjmują formy (kogo? czego?) rzeczy, mleczy, mieczy.

Zakończenie -y tych rzeczowników bierze się stąd, że kiedyś spółgłoska cz była miękka i gdyby tak zostało do dziś, rzecz, mlecz, miecz musiałyby otrzymać w dopełniaczu pluralne formy z -i (rzeczi, mleczi, mieczi), jak to się dzieje w „miękkich” rzeczownikach koń, słoń, gość (koni, słoni, gości). Jednak w ciągu wieków cz stwardniało, co pociągnęło za sobą przekształcenie -i w -y (dlatego mówimy dziś i piszemy rzeczy, mleczy, mieczy).

Ale językoznawcy postanowili, że we wszystkich rzeczownikach twardotematowych w dopełniaczu powinna raczej obowiązywać końcówka -ów (np. domów, wozów, stołów, lwów, kotów), a więc kiedy wszedł do polszczyzny wyraz mecz, z założenia otrzymał w II przypadku l. mnogiej postać meczów.

Ktoś, kto tak zadecydował, nie był jednak konsekwentny.

Popatrzmy: słowa smecz (‘silne zbicie piłki w tenisie czy w badmintonie’) oraz skecz (‘scenka o żartobliwej treści w kabarecie’) to także wyrazy obce (ang. smash i sketch), a mimo to w dopełniaczu mogą przyjmować formy smeczów, skeczów albo smeczy, skeczy (zajrzyjcie do słowników).

Czyż więc podwójnych form nie należałoby dopuścić i w wyrazie mecz?

Z pewnością poprą mnie Państwo w tym, żeby owa oboczność (kogo? czego?) meczów albo meczy jak najszybciej została odnotowana w słownikach. Tak czy inaczej już teraz nie należy się zżymać na osobników posługujących się formą meczy, mimo że nie ma jej w słownikach. Tego zdania jest prof. Jan Miodek.

Pan Literka