Kuryle – Kurylów. A może i Kuryli?

Słownik ortograficzny PWN w haśle „Kuryle” podaje odmianę „Kurylów”, jednak zwyczaj językowy wskazuje na przewagę formy „Kuryli” (w Google 38:15). Proszę o skomentowanie tej rozbieżności i odpowiedź, czy można stosować obie formy, czy tylko słownikową, czy może to w słowniku jest błąd.

Nie tylko Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją E. Polańskiego (Warszawa 2010, s. 415), ale także Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją A. Markowskiego odnotowuje formę Kurylów (nie: Kuryli). Tak samo traktują sprawę Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny „Horyzontu” pod redakcją J. Podrackiego (Warszawa 2001, s. 511) i Słownik nazw własnych PWN J. Grzeni (Warszawa 2002, s. 224).

Owo ustalenie normatywne co do fleksji II przypadka nazwy Kuryle wzięło się z tego, że rdzeń omawianej nazwy kończy się na twardą spółgłoskę l, po której musi się pojawić -ów charakterystyczne dla rzeczowników twardotematowych rodzaju męskiego

Historycznie jednak głoska l była miękka i dlatego wciąż kilka wyrazów pospolitych przyjmuje formy dopełniacza z -li (np. promile – promili, bambetle pot. ‘manatki, rzeczy osobiste’ – bambetli) bądź oboczne postacie z -li a. ów (np. badyle – badyli a. badylów, figlefigli a. figlów, goryle – goryli a. gorylów, choć WSO podaje wyłącznie goryli, królowie – królów, ale Trzech Króli, ineksprymable żart. ‘kalesony’ ineksprymabli a. ineksprymablów, krokodylekrokodyli a. krokodylów).

Z tego względu wydaje się, że również nazwa własna Kuryle (ros. Кури́лы, inaczej Wyspy Kurylskie) mogłaby przyjmować w dopełniaczu oboczność Kurylów a. Kuryli, tym bardziej że forma druga bywa w obiegu o wiele częściej niż pierwsza (zwraca się na to uwagę w pytaniu do poradni i jest to prawda). Moim zdaniem leksykografowie powinni rozważyć wprowadzenie w przyszłości poprawki (wymuszonej po części uzusem) do przyszłych wydań słowników. Dopełniacz Kuryli genetycznie błędem na pewno nie jest.

Maciej Malinowski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Opublikowane przez
Maciej Malinowski

Najnowsze wpisy

1,5 procent (nie: procenta)

W tym wypadku słowa procent nie dostosowujemy do pięciu dziesiątych, lecz liczebnika 1 … 1,5…

20 kwietnia 2024

Darujmy sobie kaszlać

Kaszleć i kasłać w zupełności wystarczą … Darujmy sobie kaszlaćCzytaj dalej »

13 kwietnia 2024

Rokować (np. powrót do zdrowia)

Nie należy używać tego czasownika bez dopełnienia, np. To dobrze rokuje … Rokować (np. powrót…

6 kwietnia 2024

Niech was (wam) Bóg błogosławi

Od wieków w polszczyźnie obecne były zwroty z zaimkami was i wam … Niech was…

29 marca 2024

Babka (dawniej baba) wielkanocna

 Takie ciasto przypominało kształtem spleciony warkocz, który starsze, zamężne kobiety (czyli baby) nosiły na głowie,…

24 marca 2024

Kim jest internacjonał?

Najbardziej jest znane sportowe znaczenie tego słowa... … Kim jest internacjonał?Czytaj dalej »

17 marca 2024