Bazgrzesz, Franiu, jak kura pazurem

Współczesne słowniki podają zwykle jedno znaczenie czasownika bazgrać: ‘pisać niestarannie, niewyraźnie, gryzmolić’, np. Mama mówi, że okropnie bazgrzę i że trudno mnie później odczytać; Bazgrzesz, Franiu, jak kura pazurem. Nikt tego nie przeczyta; My sobie tylko tak bazgrzemy, mamusiu, dla zabicia czasu.

Musicie jednak wiedzieć, że kiedyś bazgrać znaczyło również 2. ‘malować albo rysować nieudolnie, byle jak’ oraz 3. ‘pisać utwory małowartościowe, słabe literacko’.

Można więc było bazgrać pejzaże czy portrety, które pozostawiały wiele do życzenia, albo bazgrać powieścidła lub wiersze nieprzynoszące chwały.

Kogoś, kto bazgrał, nazywano wówczas bazgraczem albo bazgrołą, a wytwory takiej działalności – bazgraniną, bazgrotą.

Ale ów czasownik omawiam jeszcze z tego powodu, że nieco trudności sprawia jego odmiana w czasie teraźniejszym.

Nie wszyscy wiedzą, że należy mówić i pisać: lp. ja bazgrzę, ty bazgrzesz, on, ona, ono bazgrze; lm. my bazgrzemy, wy bazgrzecie, oni, one bazgrzą.

Takie są wskazania normatywne Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją A. Markowskiego (Warszawa 2004, s. 59).

Jedynie w trybie rozkazującym – ze względu na zbieg spółgłosek z, g i rz , a w lm. nawet z, g, rz, ć (w zapisie ci-) – obok bazgrz, bazgrzmy, bazgrzcie dopuszcza się formy bazgraj, bazgrajmy, bazgrajcie.

Niewykluczone, że właśnie dlatego zdarza mi się słyszeć niepoprawne zwroty ja bazgram, ty bazgrasz, on bazgra, my bazgramy, wy bazgracie, oni bazgrają.

Innym powodem może być oddziaływanie na formy osobowe czasownika bazgrać odmiany czasownika grać (bazgrać – grać).

Skoro mówi się i pisze gram, grasz, gra, gramy, gracie, grają, niektórzy złudnie sądzą, że poprawnie jest także bazgram, bazgrasz, bazgra, bazgramy, bazgracie, bazgrają.

 Pan Literka