Alibi

Słowem alibi posługujemy się współcześnie w dwóch znaczeniach:

1 ‘dowód, że osoba podejrzana nie była w miejscu przestępstwa w chwili, gdy zostało popełnione’,

oraz

2. ‘powód, często zmyślony, podawany po to, by się z czegoś wytłumaczyć’.

Mówi się, że ktoś miał alibi, a więc od początku nie należało go łączyć z jakąś przykrą sprawą, bądź że policja chciała potwierdzić prawdziwość alibi osoby podejrzanej o włamanie.

W języku potocznym (także młodzieżowym) używa się często wyrazu alibi jako synonimu wymówki, usprawiedliwienia, wykrętu, np.

Paweł miał alibi, że się nie przygotował do klasówki, gdyż w jego domu trwał remont;

Siostra zawsze szuka alibi, żeby wyjść z domu.

W tym ostatnim przykładzie alibi znaczy ‘powód, pretekst’.

Warto zapamiętać, że słowo alibi jest z pochodzenia łacińskie (dosłownie to przysłówek o znaczeniu ‘gdzie indziej, w innym miejscu’) i że w wielu językach ma identycznie brzmienie i grafię (porównaj ang., czes., duń., franc., słow., wł. alibi, niem. Alibi, ros. алиби).

Ze względu na końcowe -i ów rzeczownik należy gramatycznie do tej samej grupy wyrazów, co combi czy zombi i pozostaje nieodmienny. Nie ma też form liczby mnogiej.

Dodam, że na ‘świadka dostarczającego fałszywego alibi’ używa się określenia alibista, chociaż dawniejsze słowniki (np. Michała Arcta Słownik wyrazów obcych z 1947 r.) podawały inne znaczenie: ‘ten, co się wykazuje swoim alibi’.

Pan Literka