Wyrazy amper, om, wat i wolt trzeba odmieniać!

Jak byście odczytali wartości fizyczne występujące w takich przykładowo wyrażeniach:

– natężenie poniżej 20 A;
– opór przewodnika 500 Ω;
– żarówka 100 W;
– gniazdko z napięciem 230 V?

Najpierw kilka słów wprowadzenia…

Z pewnością wiecie, że symbole A, Ω, W, V oznaczają odpowiednio wyrazy amper, om, wat i wolt.

Amper jest jednostką natężenia prądu elektrycznego, om – jednostką rezystancji (inaczej oporu, oporności), wat – jednostką mocy lub strumienia energii, a wolt – jednostką napięcia elektrycznego.

W dwóch wypadkach symbole zapisuje się tą samą literą co całe słowo: A i amper, W i wat, w dwóch jest inaczej: pisze się Ω, ale: om; V, ale: wolt.

Ω to litera grecka, skrót od omega, czyli ‘o wielkiego’ (o + mega = ‘duży wielki’), w przeciwieństwie do ‘o małego’ (o + mikron = ‘mały, krótki’) zwanego omikronem (o symbolu ω).

Domyślacie się, że symbol V wszedł do użycia dlatego, iż nie mogło być to W (zarezerwowane dla wata). Nie budzi jednak zastrzeżeń, gdyż jest pierwszą literą nazwiska włoskiego fizyka żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku Alessandra Volty, na którego cześć jednostkę napięcia nazwano właśnie woltem.

Zresztą także rzeczowniki amper, om i wat powstały od nazwisk zasłużonych uczonych ze świata fizyki i matematyki: amper pochodzi od nazwiska francuskiego fizyka André Marie Ampère’a [wym. Andre Mari Ampera], om od nazwiska niemieckiego profesora matematyki Georga Simona Ohma [wym. Oma], a wat od nazwiska brytyjskiego inżyniera i wynalazcy, twórcy kilku kluczowych ulepszeń konstrukcji maszyny parowej Jamesa Watta [wym. Dżejmsa Ṷota]. Jak widzicie, do polszczyzny weszła tym razem uproszczona postać graficzna (a nie fonetyczna) – wat.

Ponieważ amper, om, wat i wolt należą do rzeczowników rodzaju męskiego kończących się na spółgłoskę (w dodatku twardą), muszą się odmieniać, gdy wchodzą w związek z liczebnikami.

Najczęściej dotyczy to dopełniacza l. mn., a zatem wartości fizyczne przywołane na wstępie w wyrażeniach muszą być odczytane następująco:

– natężenie poniżej 20 A = 20 amperów (a nie: 20 amper);
– opór przewodnika 500 Ω = 500 omów (a nie: 500 om)
– żarówka 100 W = 100 watów (a nie: 100 wat);
– gniazdko z napięciem 230 V = 230 woltów (a nie: 230 wolt).

Formy amper, om, wat, wolt możliwe są wyłącznie z liczebnikiem 1 (jeden): 1 amper, 1 om, 1 wat, 1 wolt.

Zapamiętajcie to, o czym dzisiaj napisałem, i za każdym razem posługujcie się poprawnymi sformułowaniami. Nie bierzcie  przykładu z dorosłych, ludzi ze środowiska techników, inżynierów czy sprzedawców w sklepach elektrycznych mówiących nagminnie 20 amper, 500 om, 100 wat, 230 volt

Pan Literka

Scroll to Top