Widzimisię

Słowie widzimisię jest bardzo nietypowe dla polszczyzny, ponieważ powstało ze zwrotu widzi mi się (inaczej ‘wydaje mi się’) i po zrośnięciu zostało uznane przez językoznawców za rzeczownik, w dodatku nieodmienny.

To rzadkość w naszym języku, żeby wyraz rdzennie polski pozostawał unieruchomiony fleksyjnie, a więc, żeby cały czas mówiło się i pisało (to) widzimisię, (tego) widzimisię, (temu) widzimisię, (z tym) widzimisię, (o tym) widzimisię.

Jak nietrudno zauważyć, w skład naszego wyrazu wchodzi czasownikowa forma osobowa widzi oraz zaimki: osobowy mi i zwrotny się. Ze względu na wygłosowe -ę zrost otrzymał przynależność rodzajową nijaką – (to) widzimisię, ale zdradzę Wam, że dawniej była też w obiegu oboczna postać (to) widzimisie (z -e na końcu).

Ponadto inaczej niż w zwrocie wydaje mi się słowo widzimisię akcentujemy z przyciskiem na przedostatniej sylabie, a więc [widzimisie]; końcowa głoska -ę traci tu nosowość.

Popatrzcie na kilka przykładów z użyciem owego nietypowego rzeczownika:

– Kaśka zrobiła to według swojego widzimisię;

– Własne widzimisię było dla niego najważniejsze;

– Nie można się kierować wyłącznie czyimś widzimisię;

– Czy dla widzimisię koleżanki miała zrezygnować z pójścia do teatru?

Widzimisię znaczy tu tyle, co ‘kaprys, zachcianka; czyjeś upodobanie w jakiejś sprawie, nieliczące się z niczym’. Zdziwicie się, ale nie jest to bynajmniej słowo nowe w polszczyźnie. Odnotowywał je Słownik języka polskiego Maurycego Orgelbranda (z 1861 r.), tylko że wtedy pisało się widzi-mi-się, a więc z dwoma łącznikami, a całe hasło słownikowe brzmiało tak: ‘sąd o czém (dziś: o czym) na mniemaniu tylko własném (dziś: własnym) oparty, często mylny, a za nieodwołalny podawany’.

Mimo że – jak już zaznaczyłem – forma widzimisię jest nieodmienna, niektórzy próbują mimo wszystko mówić lub pisać: kogo? czego? (tego) widzimisia, komu? czemu? (temu) widzimisiu, z kim? z czym? (z tym) widzimisiem, o kim? o czym? (o tym) widzimisiu. Czytam w internecie:

– Ja tego nie nazywam widzimisiem;

– Całe to przesunięcie granic było tylko i wyłącznie widzimisiem Stalina;

– Niskie zarobki w branży hotelarsko-gastronomicznej nie są spowodowane widzimisiem pracodawców, lecz posuchą w tej branży.

– Dość już mam tego widzimisia pseudodyktatorów mody.

To błąd, rzeczownik widzimisię – powtarzam – musi pozostawać nieodmienny. I jeszcze jedno: pamiętajcie, że mamy do czynienia ze słowem potocznym.

Pan Literka