Tłustszy? Tłuściejszy?

 Jak powinien brzmieć stopień wyższy przymiotnika tłusty?

Okazuje się, że poprawne są obydwie formy: tłustszy i tłuściejszy. Można więc powiedzieć czy napisać:

– im tłustsze mleko, tym więcej kalorii; wolę tłustszy biały ser; jesienią i zimą lepiej jeść coś tłustszego

lub

– im tłuściejsze mleko, tym więcej kalorii; wolę tłuściejszy biały ser; jesienią i zimą lepiej jeść coś tłuściejszego.

Warto zajrzeć do Wielkiego słownika ortograficznego PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego (Warszawa 2016, s. 1149) albo do Uniwersalnego słownika języka polskiego PWN pod redakcją Stanisława Dubisza (Warszawa 2003, t. IV, s. 75), żeby się przekonać, że to prawda.

Pamiętajmy o tym, że w polszczyźnie za pomocą przyrostka –szy tworzy się zwykle stopień wyższy przymiotników (mam na myśli stopniowanie regularne, a nie opisowe) wtedy, gdy temat przymiotnika w stopniu równym kończy się spółgłoską, ale poprzedza ją samogłoska.

Mamy z tym do czynienia na przykład w przymiotnikach gruby, chudy, głupi. Ich stopień wyższy brzmi grubszy, chudszy, głupszy.

Bywa jednak i tak, że jakaś forma przymiotnika podstawowego kończy się zbiegiem dwóch spółgłosek, a mimo to w stopniu wyższym występuje przyrostek -szy, np. twardy – twardszy, prosty – prostszy, gęsty – gęstszy.

Tymczasem zgodnie z regułą, o której wspomniałem, powinny to być formy twardziejszy, prościejszy, gęściejszy, czyli z cząstką -ej w środku.

Dwóch pierwszych przytoczonych wyrazów nigdy się jednak nie używało, za to słowo gęściejszy bywa w obiegu i uznaje się je za poprawny wariant wyrazu gęstszy (może być zupa gęstsza lub zupa gęściejsza).

Tak samo równoprawnie traktuje się przymiotniki czystszy lub czyściejszy oraz – co wyjaśniłem na wstępie – parę tłustszy i tłuściejszy.

Maciej Malinowski

Scroll to Top