The Rolling Stones, czyli ‘Wędrowcy’

Nazwy zespołu nie należy tłumaczyć dosłownie jako toczące się kamienie” Tymczasem większość Polaków tak robi…

– Od wielu lat walczę o właściwe odczytywanie nazwy zespołu The Rolling Stones. Jakiś leniwy dziennikarz przetłumaczył ją kiedyś dosłownie i tak potoczyła się „lawina kamieni” w różnego rodzaju artykułach, audycjach radiowych i telewizyjnych, „toczące się kamienie” zamieszkały na stałe w języku polskim – pisze czytelnik ze Szwecji (szczegółowe dane personalne i adresowe do wiadomości mojej i redakcji).

– Tymczasem owa translacja jest błędna. Po angielsku „rolling stone” to po prostu „włóczęga”. W czasach kiedy The Beatles przekręcili dla zabawy słowo „beetle” (chrząszcz, żuk), ich (w tych czasach) konkurenci nazwali się „włóczęgami”. Jeżeli ktoś potrzebuje dodatkowego argumentu, to niech posłucha refrenu piosenki Boba DylanaLike a rolling stone”: How does it feel, how does it feel?/ To be without a home./ Like a complete unknown,/ Like a roling stone.

Teraz, gdy znajomość języka angielskiego wśród Polaków wzrosła, warto mieć na uwadze to, że idiomów czy przenośni nie należy przekładać dosłownie. Zresztą wystarczy zapytać pierwszego lepszego Anglika, czy nazwa The Rolling Stones kojarzy mu się z kamieniami, jakkolwiek by to romantycznie brzmiało, i odpowie, że nie. Stanisław Barańczak zabawił się w dosłowne tłumaczenie przenośni i idiomów i wyszła mu cała książka „Pegaz zdębiał”…

Nie tylko Bob Dylan, słynny bard hipisów, śpiewając przeszło pół wieku temu Like a rolling stone, miał na myśli ‘wędrowca, włóczęgę, włóczykija’. Kilka lat wcześniej nazywał tak siebie bluesman Muddy Waters (I’m a rollin’ stone ‘jestem wędrowcem, włóczykijem’).

Należy bowiem wiedzieć, że w języku angielskim istnieje powiedzenie a rolling stone gathers no moss mające korzenie w literaturze rzymskiej, będące idiomem o przenośnym znaczeniu ‘jeśli często zmieniasz środowisko, nie zapuścisz nigdzie korzeni; jeśli często zmieniasz miejsce, nie będziesz za nic odpowiedzialny’.

Wydźwięk owych słów jest jasny: ‘ktoś, kto nie osiedli się w jednym miejscu, nie zgromadzi majątku, nie będzie miał żadnych obowiązków ani zobowiązań’.

Niewątpliwie więc w wyrażeniu a rolling stone chodzi o ‘osobę ciągle się gdzieś przemieszczającą, czyli ‘wędrowca, tułacza, nomadę’. I nie ma przy tym nic do rzeczy to, że dosłownie a rolling stone gathers no moss tłumaczy się poetycko jako ‘toczący się kamień nie porasta mchem’…

Mądrość i refleksja zawarte w poetyckich słowach porzekadła na tyle zainspirowały Boba Dyla i członków legendarnego zespołu rockowego, że pierwszy napisał piosenkę Like a rolling stone (‘Jak wędrowiec’), drudzy nazwali się The Rolling Stones (‘Wędrowcy’).

Warto dodać, że nie zawsze też poprawnie rozumie się nazwę brytyjskiej grupy muzycznej „Simply Red” utworzonej przez Micka Hucknalla (w 2010 r, po 26 latach, zawiesiła działalność).

Początkowo zespół nazywał się „Red” (być może odnosiło się to po części do rudego koloru włosów lidera grupy…) i tak by zostało do dzisiaj, gdyby nie pewna historia.

Otóż podczas przygotowań do jednego z pierwszych występów grupy, kiedy przez telefon omawiano szczegóły z menedżerem klubu, ten niezbyt dobrze usłyszał nazwę, więc Mick Hucknall powtórzył: Red, simply Red, co znaczyło: Red, po prostu Red.

Kiedy w umówionym dniu zespół Red zjawił się na miejscu, na plakatach zapraszających na koncert widniała informacja: Wystąpi zespół Simply Red.

Ku zaskoczeniu wszystkich nowe określenie spodobało się Mickowi Hucknallowi i reszcie grających i wkrótce słowa „Simply Red” stały się oficjalną nazwą grupy.

Tymczasem niektórzy dziennikarze, nie znając owej historii, tłumaczyli nazwę Simply Red jako… ‘prosty czerwony’, gdyż w języku angielskim simply w ujęciu przymiotnikowym znaczy także ‘prosty’…

MACIEJ  MALINOWSKI

Scroll to Top