Pracować na dwóch etatach (a nie: na dwa etaty)

Nie wolno kontaminować konstrukcji pracować na dwóch etatach oraz konstrukcji pracować na pół etatu, na dwie trzecie etatu

– Czy poprawne są konstrukcje zdaniowe „pracować na dwa etaty”, „praca na dwa etaty”? Na stronie businessinsider.com.pl i na stronie strefabiznesu.pl posłużono się takimi właśnie zwrotami: „Niektórzy pracownicy po kryjomu pracują na dwa etaty jednocześnie i świetnie zarabiają”.Praca na dwa etaty. Czy pracownik może podpisać dwie umowy o pracę?” (e-mail nadesłany przez internautę).

Wystarczy wpisać do wyszukiwarki słowa praca na dwa etaty, a natychmiast pojawia się wiele tekstów na ten temat:

Praca na dwa etaty – czy to dobry sposób?;
Praca na dwa etaty: podwójne przywileje, ale i obowiązki;
Praca na dwa etaty u jednego pracodawcy wiąże się zarówno z odrębnymi obowiązkami, jak i uprawnieniami;
Nie ma w przepisach zakazu pracy na dwa etaty lub więcej etatów.
Czy możliwa jest praca na dwa etaty u jednego pracodawcy?

Jak widać, posługiwanie się przez wiele osób (np. prawników, urzędników, dziennikarzy) składnią praca na (ileś) na dwa etaty, na kilka etatów oraz pracować na (ileś) na dwa etaty, na kilka etatów jest niezwykle częste.

Niestety, nikt z tak mówiących czy piszących nie widzi w tym uchybienia językowego.

A jednak to błąd!

Kiedy mowa o ‘zwielokrotnionym wymiarze pracy’, za jedynie poprawne uznaje się łączenie rzeczownika praca i bezokolicznika pracować (również jego form osobowych) z liczebnikami dwa, trzy, cztery, pięć itd. oraz słowem etaty w miejscowniku.

Zawsze pracuje się na (iluś): na dwóch, trzech, pięciu itd. etatach, każdorazowo jest to praca na (iluś): na dwóch, trzech, pięciu itd. etatach. Nigdy nie pracuje się na (ileś): na dwa, trzy etaty, na (ileś): na pięć itd. etatów, nie jest to praca na (ileś): na dwa, trzy etaty, na pięć itd. etatów.

Na owo jednoznaczne wskazanie normatywne można natrafić w Słowniku błędów językowych. Słowa, zdania, wyrażenia (tworzenie i stosowanie) wydanym przez Agencję Nomen Marka Zboralskiego (Poznań 2020, s. 56) pod redakcją Ewy Rudnickiej, bardzo dobrze ocenionym przez prof. Andrzeja Markowskiego.

Ale z łamów tego poradnika dowiadujemy się jeszcze czegoś innego. Mianowicie tego, że gdy chodzi o ‘cząstkowy wymiar pracy’, wówczas obowiązuje odmienna składnia rzeczownika praca i czasownika pracować – biernikowa.

Wtedy mówi się i pisze:

praca na (ileś): na pół etatu, na dwie trzecie etatu, na trzy czwarte etatu, na dziewięć dziesiątych etatu;
pracować na (ileś): na pół etatu, na dwie trzecie etatu, na trzy czwarte etatu, na dziewięć dziesiątych etatu.

Nie wolno owych konstrukcji zastępować wariantami:

praca na (iluś): na pół etacie, na dwóch trzecich etatu, na trzech czwartych etatu, na dziewięciu dziesiątych etatu;
pracować na (iluś): na pół etacie, na dwóch trzecich etatu, na trzech czwartych etatu, na dziewięciu dziesiątych etatu.

Nietrudno zauważyć, że mając na myśli ‘cząstkowy wymiar pracy’, używamy innej składni niż wtedy, gdy rzecz dotyczy ‘zwielokrotnionego wymiaru pracy’.

Powiemy czy napiszemy:

Pracować na dwóch etatach (a nie: na dwa etaty), ale:

pracować na dwie trzecie etatu (a nie: na dwóch trzecich etatu).

Warto – myślę – to, o czym napisałem, zapamiętać, by uchronić się przed popełnianiem tego rodzaju błędów w przyszłości.

Nie podlega chyba dyskusji, że wszystkie błędne konstrukcje zdaniowe, o których wspomniał w e-mailu do mnie czytelnik, a także te przytoczone przeze mnie w dzisiejszych rozważaniach na ten temat są wynikiem kontaminowania (krzyżowania) zwrotów poprawnych (tych ze składnią miejscownikową, np. pracować na dwóch etatach) i zwrotów poprawnych (tych ze składnią miejscownikową, np. pracować na dwóch trzecich etatu).

MACIEJ  MALINOWSKI

Scroll to Top