Już prawie że na co dzień występuje w obiegu słowo show [wym. szoł].
Jest to zapożyczenie z języka angielskiego, które nie doczekało się dotąd (i chyba nie doczeka) graficznego spolszczenia, gdyż nie wiadomo, jaką by miało przybrać postać (szoł, szou?).
Jak wiecie, show to inaczej ‘widowisko estradowe, przedstawienie o charakterze rozrywkowym’, inaczej rodzaj rewii’ (np. Szymon Majewski Show w TVN-ie). Mówi się czasem i pisze, że:
koncert Dody okazał się prawdziwym show, a uczestnicy show „Mam talent” zaskoczyli przygotowanych na wszystko prowadzących i jurorów.
Nieśmiało zaczyna się również upowszechniać inne, przenośne znaczenie tego wyrazu: ‘coś widowiskowego, coś, co wywołuje sensację, a czasem awanturę’ (np. Zrobię ci taki show, że na długo popamiętasz!).
Oprócz show są w użyciu wyrazy show-business i showman ([wym. szołbiznes], [szołmen]. Pierwszy oznacza ‘przemysł rozrywkowy’, drugi ‘człowieka związanego z takim przemysłem’, a także ‘osobę występującą publicznie, przyciągającą uwagę ludzi’.
Jak wspomniałem na wstępie, z wyrazem show mamy spory kłopot, ponieważ w wymowie kończy się na -ł. Z tego powodu językoznawcy zakwalifikowali go do grupy tworów męskich takich jak chochoł, warchoł, matoł itp.
Niektórzy mówią jednak błędnie (to) show, czyli traktują tę formę tak, jakby była rodzaju nijakiego (niesłusznie odwołują się do określeń to przedstawienie, to widowisko).
Nie wiedzą, że rzeczowniki rodzaju nijakiego nigdy nie kończą się w języku polskim na -ł…
Zapamiętajmy więc, że show to wyraz rodzaju męskiego, w dodatku nieodmienny. Zawsze musimy mówić i pisać:
Nie było żadnego show;
Temu show nie można niczego zarzucić;
Idę dzisiaj na kapitalny show;
Z tym show mam wspomnienia;
O wczorajszym show chcę jak najszybciej zapomnieć.
Teoretycznie można by podciągnąć nasze słowo pod deklinację typu show, showu, showowi, z showem [wym. szoł, szołu, szołowi, z szołem], a w l. mn. showy, showów, showom, z showami, o showach.
Co jednak zrobić z syngularną formą szóstego przypadka, kiedy wygłosowe -ł przechodzi w -l?
Od biedy dałoby się powiedzieć [w szole, o szole], ale jak to zapisać: w showe, o showe?
Dodam na koniec, że w starannej polszczyźnie nie wchodzi na razie w grę pisownia szoł, a także szołbiznes czy szołmen, którą spotyka się nieraz w tekstach satyrycznych. Jedynie show-business wolno spolszczyć do postaci show-biznes.
Maciej Malinowski