Waga może być największa, ranga – najwyższa

Ten odcinek „Polszczyzny…” chcę poświęcić rzeczownikom waga i ranga używanymi (poza innymi definicjami) w znaczeniu ‘ważność, znaczenie czegoś’.

Można powiedzieć lub napisać:

Wszyscy wiedzieli, że jest to sprawa wagi państwowej;

Uznano to za wydarzenia wagi dziejowej, może nawet takie jak w roku 1918 czy 1945

oraz:

Był to pisarz rangi światowej;

Koncert stracił od razu rangę, kiedy nie wystąpił zapowiadany gość z zagranicy.

Musicie jednak uważać na przymiotniki, którymi chcecie się posłużyć w towarzystwie omawianych wyrazów. Otóż waga (powtarzam: ‘znaczenie czegoś’) może być wielka lub mała, większa lub największa oraz mniejsza lub najmniejsza, a ranga czegoś – wysoka lub niska, wyższa lub najwyższa oraz niższa lub najniższa. Powiemy więc:

Określano to jako sprawę największej wagi (a nie: najwyższej wagi);

Dla niej kwestią największej wagi (a nie: najwyższej wagi) zawsze było zdobycie atrakcyjnego wykształcenia,

ale:

Zdobył wysoką rangę (a nie: dużą rangę) w środowisku naukowym;

Jego nie najwyższa ranga (a nie: niewielka ranga) w towarzystwie wynikała z fatalnego zachowania.

Zwracam Wam na to uwagę, gdyż nie raz i nie dwa natrafiam w tekstach prasowych bądź w wypowiedziach publicznych na błędne wyrażenie sprawa najwyższej wagi. Nie należy tak mówić i pisać. Sprawa może być największej, większej lub wielkiej wagi, ranga zaś – zawsze jest wysoka, wyższa, najwyższa.

Czasem słowo ranga można sobie w ogóle darować. Np. zamiast Był to film o wysokiej randze lepiej powiedzieć Był to film o wielkich wartościach artystycznych.

Warto, żebyście zapamiętali jeszcze coś. Otóż w przeciwieństwie do słowa ranga rzeczownik waga wchodzi w skład  kilku związków frazeologicznych, niestety, nieraz mocno przekręcanych lub krzyżowanych z innymi (znowu spotykam to w języku dorosłych!).

Można przywiązywać do czegoś wagę lub przykładać do czegoś wagę, tzn. ‘uważać coś za rzecz ważną’. Nie wolno natomiast przypisywać czemuś wagę, przywiązywać do czegoś uwagę czy przywiązywać do czegoś znaczenie. Poprawnie mówi się i pisze: przypisywać czemuś znaczenie i poświęcać czemuś uwagę lub zwracać na coś uwagę.

Istnieje też w polszczyźnie przenośne wyrażenie języczek u wagi (a nie: języczek uwagi!), czyli ‘coś, co rozstrzyga jakąś kwestię, a pozornie jest mało ważne’. W rzeczywistości języczek u wagi to ‘ruchoma metalowa strzałka wskazująca przechylenie wagi’.

Pan Literka

Scroll to Top