Trzymam (nie: trzymię)

Niektóre czasowniki mają w bezokoliczniku taką samą końcówkę, a mimo to należą do różnych grup koniugacyjnych i w odmianie w czasie teraźniejszym przyjmują różne formy osobowe (chodzi o ich wygłos).

Pokażę Wam to na przykładach…

Czasowniki trzymać i skakać kończą się na -ać, ale odmieniają się według innego wzorca (pierwszy według koniugacji I, drugi według koniugacji IX):

– (ja) trzymam, (ty) trzymasz, (on), (ona), (ono) trzyma, (my) trzymamy, (wy) trzymacie, (one), (oni) trzymają

oraz

– (ja) skaczę, (ty) skaczesz, (on), (ona), (ono) skacze, (my) skaczemy, (wy) skaczecie, (oni), (one) skaczą.

Nie wolno więc mówić i pisać trzymię, trzymiesz, trzymie, trzymiemy, trzymiecie, trzymią oraz skakam, skakasz, skaka, skakamy, skakacie, skakają.

Tymczasem, jak mnie informuje czytelniczka Iza (dziękuję za list), niepoprawnych form trzymię, trzymie, trzymią itd. używa się dość często w Wielkopolsce (dodam, że słyszy się je nieraz i na południu Polski).

Bywają sytuacje, że czasowniki na -ać odmieniają się jednak na… dwa sposoby, czyli przybierają postacie oboczne. Dzieje się tak w wypadu np. bezokoliczników głaskać, klaskać, świstać, szczebiotać, kołatać. Można powiedzieć:

głaszczę i głaskam, klaszczę i klaskam, świszczę i świstam, szczebioczę i szczebiotam, kołaczę i kołatam.

Formy stojące na drugim miejscu opatruje się jednak wtedy w słownikach kwalifikatorem „rzadziej”, a to oznacza, że lepiej wybierać formy o zakończeniu , -esz, -e, -emy, -ecie,.

Na koniec zapamiętajcie poprawną odmianę kilku jeszcze czasowników kończących się na -ać (podaję jedynie formę 1. osoby czasu teraźniejszego l. poj.):

karać: karzę (nie: karam);

orać: orzę (nie: oram);

płukać: płuczę (nie: płukam);

deptać: depczę (nie: deptam);

dreptać: drepczę (nie: dreptam);

łajać: łaję (nie: łajam)

krajać: kraję (nie: krajam).

W razie wątpliwości dotyczących odmiany innych bezokoliczników na -ać zawsze warto sprawdzić formy osobowe (a także trybu rozkazującego) w słowniku.

Pan Literka

Scroll to Top