Słowo kłamać ma niebanalną historię.
Początkowo nie oznaczało ‘niemówienia prawdy, zmyślania’, lecz miało sens jak najbardziej konkretny: ‘chwiać się, kiwać się, iść niepewnym krokiem’.
Nasi przodkowie mawiali, że kłamie (albo kłama) ktoś, kto się chwieje lub idzie zygzakiem.
Dopiero z czasem upowszechniło się znaczenie abstrakcyjne kłamania, czyli ‘oszukiwanie, mówienie nieprawdy’.
Ale to nie wszystko…
Był czas, kiedy czasownik kłamać rozumiano jeszcze inaczej – jako ‘żartowanie z kogoś, drwienie, naigrawanie się z kogoś’. Słowniki z początku XX stulecia zamieszczają taki przykład użycia słowa kłamać:
„Jeszczeż ze mnie szydzisz, a kłamasz mną”.
Mówiono właśnie kłamać kim (np. kłamać Bogiem) albo kłamać z kogoś.
Istniał też w obiegu rzeczownik kłam (‘pośmiewisko, drwiny’). Dzisiaj używamy zwrotu stroić żarty, przed wiekami jednak mówiono właśnie stroić kłamy albo stroić kłamki (‘naśmiewać się z kogoś’).
Z kolei ‘osobę, która lubiła żartować, kpiła z kogoś’ nazywano kłamaczem bądź kłamcą.
Musiało upłynąć trochę czasu, by słowo kłamca zmieniło sens i zaczęło nazywać ‘tego, który kłamie’. Wyraz kłam w znaczeniu ‘drwina’ odszedł w zapomnienie, ale wkrótce upowszechnił się rzeczownik kłamstwo (‘mówienie nieprawdy’) związany z obecnym sensem czasownika kłamać.
Pan Literka