Przypuszczam, że wyrazy apologia i apologeta są Wam jeszcze nieznane. Mimo to postanowiłem o nich napisać. Zrobiłem to trochę ku przestrodze, byście o nich usłyszeli, zapamiętali ich znaczenie i w przyszłości posługiwali się nimi we właściwym kontekście.
Zdarza się bowiem, że użytkownicy polszczyzny (starsi od Was) nie do końca rozumieją ich sens, a przez to błędnie stosują je w rozmaitych wypowiedziach czy tekstach pisanych.
Określenia apologia, apologeta nie należą do tworów rodzimych. Pierwsze zapożyczyliśmy wprost z języka greckiego (gr. apología ‘mowa obrończa; usprawiedliwienie’), drugie za pośrednictwem niemczyzny (niem. Apologet’ ‘obrońca idei, doktryny, osoby’; z gr. apologētikos ‘obrończy’).
Zgodnie z etymologią apologia jest to ‘obrona sprawy, idei lub osoby, zawierająca ich usprawiedliwienie, a zarazem będąca pochwałą’, apologeta – ‘ktoś występujący w obronie jakiejś idei, doktryny, osoby, często wygłaszający pochwalne sądy’.
Przykładowo – można powiedzieć, że Przemówienie podczas zjazdu było prawdziwą apologią niezłomnej postawy pisarza X w czasach stalinowskich oraz że Wielu nauczycieli wciąż uchodzi za apologetów dawnego systemu kształcenia.
Pamiętajcie, że nie należy używać słów apologia i apologeta w znaczeniu ‘wychwalanie kogoś lub czegoś’ i ‘chwalca, pochlebca, gorący zwolennik , poplecznik jakiejś osoby’. Nie wolno mówić czy pisać, że W niektórych mediach roi się od apologii celebrytów i że Nie brakuje apologetów najbardziej kontrowersyjnych poglądów na różne sprawy.
Kto mimo to posługuje się wyrazami apologia i apologeta w tym kontekście, udowadnia, że nie rozumie ich znaczenia i że myli mu się rzeczownik apologia z rzeczownikiem panegiryk (gr. panēgyrikós ‘uroczysty’), czyli ‘wypowiedź pochwalna na czyjąś cześć’ i panegiryzm (‘przesadne wychwalanie kogoś lub czegoś, mające charakter pochlebstwa’).
Pan Literka