Pjongczang

Jest to spolszczona pisownia nazwy Pyeongchang – w tzw. poprawionej transkrypcji łacińskiej – obowiązującej w Korei Południowej od 2000 r.
Wcześniej należało pisać P´yŏngch´ang

– Jak należy zapisywać nazwę miasta – gospodarza trwających właśnie zimowych igrzysk olimpijskich w Korei Południowej? Zauważyłem, że sami organizatorzy piszą „PyeongChang”, tzn. człon „Chang” wielką literą. Czy zatem i po polsku nie powinien to być „PjongCzang”? A czy lepiej nie odmieniać całej nazwy i mówić „Igrzyska w Pjongczang”, czy jednak odmieniać i mówić „Igrzyska w Pjongczangu”? (e-mail nadesłany przez internautę wurba****@wp.pl; szczegółowe dane do wiadomości mojej i redakcji).

Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej zatwierdziła niespełna cztery lata temu dla miejscowości w Korei Południowej nazwę Pjongczang.

Słowo to jest najbardziej przybliżonym fonetycznie zapisem oryginalnej nazwy Pyeongchang, czyli oddaniem samogłosek –yoe- przez –jo- i głoski –ch- przez –cz-.

Pisownia Pyeongchang – w tzw. poprawionej transkrypcji łacińskiej – obowiązuje w Korei Południowej od 2000 r. Wcześniej, według transkrypcji McCune’a-Reischauera, należało pisać P´yŏngch´ang, tzn. zaznaczać dodatkowo spółgłoski przydechowe p´, ch´ znakiem diakrytycznym (´): p´, ch´.

Taki zapis, choć niezbyt wygodny, dobrze jednak oddawał artykulację. Litera p´ informowała o tym, że głoskę nią oznaczoną wymawia się z lekkim przydechem (aspiracją) – jako [p^χ], litera ch´ – że głoskę tak zapisaną również wymawia się z lekkim przydechem jako [č^χ], a samogłoskę ŏ – jako o ścieśnione.

Teraz pisze się w oryginale Pyeongchang, po polsku Pjongczang, ale w starannej artykulacji powinno być lekko słyszalne [p^h] – [p^hjongczang]. Na co dzień jednak słyszy się uproszczoną wymowę [pjongczang].

Nawiasem mówiąc, podobna historia, jeśli chodzi o polonizację zapisu, dotyczy nazwy stolicy Korei Północnej Pyongyang.

Słowo to w 2006 r. spolszczyliśmy na Pjongjang, ale warto wiedzieć, że i ono miało początkowo w oryginale postać graficzną P´yǒngyang (przez p´) w transkrypcji McCune’a-Reischauera.

Pjongjang artykułujemy jako [p^hjongjang] lub [p^hjonjang], czyli także z lekkim przydechem głoski p´ jak przy Pjongczang.

Przy okazji wspomnijmy o tym, że Pjongjang był kiedyś Phenianem.

Tę drugą nazwę pod koniec lat 50. skopiowaliśmy błędnie z języka rosyjskiego, po prostu źle odczytaliśmy formę Пхёньян. Zamiast oddać ją w transkrypcji jako Phionjan (ё po spółgłosce = io, я po ь = ja), nie wiadomo dlaczego postawiono na formę… Phenian. Tym sposobem nagłosowe ph– zaczęto błędnie artykułować jako [f] zamiast [p^h].

Wróćmy jednak do nazwy Pjongczang i wyjaśnijmy, dlaczego na igrzyskach w Pjongczangu wszędzie widać angielską pisownię PyeongChang  zamiast Pyeongchang.

Otóż powód jest bardzo prozaiczny – organizatorzy igrzysk dokonali poprawki ortograficznej w nazwie miasta doraźnie. Chodziło im po prostu o to, by nie goście z całego świata nie pomylili Pyeongchangu z Pyongyangiem, nazwą stolicy Korei Północnej (po polsku Pjongjangiem).

Przed kilku bowiem laty zdarzyło się, że pewien Kenijczyk zaproszony do Pyeongchangu na konferencję ONZ na temat różnorodności biologicznej dla ewolucji oraz dla funkcjonowania systemów podtrzymujących życie w biosferze wylądował w Pyongyangu w Korei Północnej i przez kilka dobrych godzin był przesłuchiwany przez funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa tego kraju, zanim wszystko się wyjaśniło.

My jednak nie musimy chyba dopuszczać oboczności pisowniowej Pjongczang // PjongCzang.  Słowo to bez obaw można deklinować i mówić oraz pisać: jadę na igrzyska do Pjongczangu czy z Pjongczangiem będę miał miłe wspomnienia.

Oczywiście, jeśli ktoś woli unieruchomić fleksyjnie omawianą nazwę, może to zrobić i posługiwać się zwrotami jadę na igrzyska do Pjongczang, z Pjongczang będę miał miłe wspomnienia.

MACIEJ  MALINOWSKI