Piszemy adwent lub Adwent, ale: roraty

Jak co roku przed Bożym Narodzeniem wypada kalendarzowy okres liturgiczny zwany adwentem. Słowo to jest spolszczonym skrótem łacińskiej formy adventus (‘przyjście, przybycie, nadejście’), a chrześcijanom przypomina o tym, że muszą się duchowo przygotować do uczczenia narodzin Jezusa w Betlejem.

Ów wyraz zapisuje się albo małą literą – adwent, albo dużą – Adwent. To samo dotyczy zapisu wielki post i Wielki Post przed Wielkanocą. Kiedyś jednak słowniki ortograficzne podawały pisownię adwent i wielki post. Dopiero niedawno, ponieważ chodzi o wyjątkowo ważny w Kościele rzymskokatolickim czas, wprowadzono poprawkę i usankcjonowano oboczność graficzną adwent i Adwent oraz wielki post i Wielki Post (sprawdźcie w Wielkim słowniku ortograficznym PWN pod redakcją prof. Edwarda Polańskiego, Warszawa 2010, s. 58 w części opisowej oraz s. 5 i 1008 w części hasłowej).

Podczas adwentu/Adwentu księża odprawiają nabożeństwa w szatach fioletowych, które symbolizują pokutę. Dopiero trzecia niedziela adwentu/Adwentu (nazywana Gaudete ‘niedziela radości’) bywa obchodzona weselej. Szaty liturgiczne kapłanów mogą mieć wówczas kolor różowy.

Wyjątek stanowią msze święte ku czci Najświętszej Marii Panny odprawiane we wszystkie dni z wyjątkiem niedziel i świąt wcześnie rano, zwane roratami. Wtedy kapłan wkłada białe szaty liturgiczne.

Nazwa roraty (pisze się to małą literą, gdyż chodzi o ‘nazwę gatunkową nabożeństwa’) powstała z łacińskich słów pieśni śpiewanej na wejście (tzw. introitu). Zaczynała się tak:

Rorate coeli desuper et nubes pluant Iustum (‘Spuśćcie rosę, niebiosa, z wysoka, a obłoki niech zleją z deszczem Sprawiedliwego’).

Po łacinie słowo rorat znaczy ‘opada rosa’, jest zatem – jak widać – czasownikiem bezosobowym, tzn. takim, który wyraża czynność bez określania jej sprawcy (czyli występuje bez podmiotu). Na gruncie polskim przekształciliśmy go w rzeczownik, dodając mu zakończenie -y i tworząc twór pluralia tantum (tylko w l. mn.) roraty.

Pamiętajcie, że w dopełniaczu słowo roraty przyjmuje oboczną postać (tych) rorat lub (tych) roratów. Podczas rorat/roratów na ołtarzu pali się świeca zwana roratką (dawniej także roratnicą), która symbolizuje Matkę Boską.

Pan Literka

Scroll to Top