O wyrazach książe, księżna, księżniczka, księstwo

Czy w pisowni księżniczka ma zastosowanie zasada wymiany głoskowej: ż – s (księżniczkaksięstwo), czy też w tym wyrazie piszemy ż, bo jest to ż niewymienne?

Nie. Zmodyfikowanym, uproszczonym fonetycznie wyrazem jest księstwo (pierwotnie księżstwo, prsł. kъnęȝьstvo; przejście grupy kn– w – dokonało się już w poł. XIII w., a –żs– w -s- niewiele później). Rzeczownik księżniczka ma związek z formą książe (stąd ż) i początkowo funkcjonował jako synonim księżnej. Księżna była ‘córką księcia’, a księżniczka – ‘małą córeczką księcia’ (podaję za: A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, Warszawa 2000, t. I, s. 842). Dopiero z biegiem lat księżna zaczęła nazywać ‘żonę księcia, kobietę mającą tytuł książęcy’. Dodam, że słowo to mogło być dawniej odmieniane według paradygmatu przymiotnikowego (księżnej, księżną) lub rzeczownikowego (księżny, księżnie, księżnę); dzisiaj obowiązuje raczej wzorzec pierwszy. Z kolei forma książę była […]

Zobacz całą poradę na stronie Poradni Językowej PWN

Scroll to Top