Słowo sędzia może się odnosić zarówno do mężczyzny, jak i kobiety, ale kiedy się je odmienia w l. poj., wówczas przyjmuje formy odrębne.
Jeśli chodzi o męską postać wyrazu sędzia, to czasami zachowuje się ona podczas odmiany przez przypadki jak rzeczownik, a czasami jak przymiotnik. Inaczej mówiąc – ma tzw. deklinację mieszaną.
W dopełniaczu i bierniku mówi się i pisze: sędziego (Nowaka), w celowniku sędziemu (Nowakowi), ale w narzędniku z sędzią (Nowakiem), a w miejscowniku o sędzi (Nowaku), na sędzi (Nowaku).
Formę II i III przypadka (sędzi), a także formy V i VI przypadka (o sędzim, na sędzim) Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN (Warszawa 2004, s. 1037) uznaje za przestarzałe. Mimo to są one dzisiaj częste (np. Polityczna zemsta na s ę d z i m Igorze Tulei – brzmiał jakiś czas temu tytuł tekstu w „Gazecie Wyborczej”).
Żeńskie słowo sędzia odmieniamy następująco: sędzi (Kowalskiej), sędzię (Kowalską), z sędzią (Kowalską), o sędzi, na sędzi (Kowalskiej). Nie należy się posługiwać wyrazem sędzina, gdyż nazywa on ‘żonę sędziego’.
W l. mn. są sędziowie (mężczyźni) i sędzie (kobiety).
Pan Literka
w l. mn. oficjalnie to panie sędziowie, a potocznie to sędzie i sędziny.