Kolejkowanie, poezjowanie

Takich wyrazów należy w starannej polszczyźnie unikać…

 – Niedawno min. Michał Dworczyk, mówiąc o planach związanych ze szczepionką przeciw COVID-19 i szczepieniem ludzi, użył słowa „kolejkowanie”, a poeta Józef Baran, recenzując zbiór wierszy Krzysztofa Budziakowskiego „Choć nasze łodzie przeciekają”, napisał, że „autor debiutu nie uczestniczył w agorze literackiej i […] jednym skokiem odrobił lekcje, które poeci pobierają przez długie lata poezjowania…”. Czy wyrazy „kolejkowanie” i „poezjowanie” są poprawne? (e-mail od internauty).

Zarówno kolejkowania, jak i poezjowania słowniki języka polskiego nie odnotowują (i nigdy nie odnotowywały), a to oznacza, że nie powinny funkcjonować w odmianie oficjalnej polszczyzny.

Żeby je uznać – choćby hipotetycznie – za dopuszczalne, czyli zgodne z systemem językowym, należałoby się odwołać do czasowników kolejkować i poezjować, gdyż od nich jako wyrazów podstawowych – przez odcięcie końcówki -ać i dołączenie przyrostka -anie – utworzone by zostały zgodnie z regułą gerundia, tzn. rzeczowniki odczasownikowe, kolejkowanie i poezjowanie (porównaj np. śpiewać – śpiewanie, rysować – rysowanie, grać – granie, spacerować – spacerowanie).

Jak łatwo odgadnąć, czasowników kolejkować i poezjować słowniki również nie zamieszczają…

Jeśli chodzi o wyrazy kolejkować, kolejkowanie, to od dawna spotyka się je w języku polityków czy prawników.

Kiedy cztery lata temu wprowadzano poprawki do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i pojawiła się kwestia rozpatrywania przez ten sąd kolejności wpływających doń spraw, zaczęto właśnie mówić i pisać o tzw. zasadzie kolejkowania.

Teraz wspomina się o kolejkowaniu w odniesieniu do testów na koronawirusa, np.

– W funkcjonowaniu punktów pobierania wymazów do testów pomagają żołnierze WOT będący wsparciem do kolejkowania pojazdów i pacjentów pieszych;

– Trudno kolejkować, bo każdy test jest pilny.

Słowem kolejkowanie posługują się niekiedy handlowcy:

– Sklepy nakładają kolejkowanie na klientów oczekujących na wejście;

– W handlu coraz powszechniejszy staje się system kolejkowania osób.

Ci, którym w kolejkowaniu coś zgrzyta, starają się niekiedy brać owo słowo w cudzysłów.

O wiele bardziej rozpowszechnione (i to od wielu lat) są za to określenia poezjować, poezjowanie.

Chętnie wykorzystują je w mowie i piśmie i poeci, i krytycy literaccy, którzy na własny użytek nazywają tak – mówiąc najogólniej – ‘pisanie wierszy, zajmowanie się zawodowo poezją’.

Nic więc dziwnego, że o poezjowaniu napisał w recenzji zbioru wierszy znany krakowski poeta Józef Baran.

Wynotowałem z internetu jeszcze kilka zwrotów ze słowem poezjowanie:

– Warto czasem zorganizować lekcje poezjowania, by zachęcić uczniów do czytania poezji, pisania wierszy, tak by poznali tajniki stylu poetyckiego i sami podejmowali trud poezjowania;

– Poezjowanie poety to rodzaj ekspedycji po wartości przenikające ludzką egzystencję;

– Poezjowanie to poezji pisanie.

Ktoś zdradził nawet stan swego ducha i umysłu:

– Wywczasowałem się, to mogę sobie popoezjować. I ułożył strofy:

Kochać i tracić, pragnąć i żałować,
Padać boleśnie i znów się podnosić,
Krzyczeć tęsknocie „Precz!” i błagać „Prowadź!”,
Oto jest życie: nic, a jakże dosyć…

No i jak tu zdolnych twórców ganić za to poezjowanie?! Razi chyba mniej niż kolejkowanie…

Obydwoma określeniami (przede wszystkim kolejkowaniem) radziłbym się jednak posługiwać powściągliwie bądź w ogóle z nich zrezygnować, gdyż w starannej polszczyźnie wciąż ranią one uszy osób wyczulonych na piękno języka.

MACIEJ  MALINOWSKI

PS Nowotwór kolejkowanie ma z pewnością coś wspólnego z angielskim słowem queuing  [wym. kjuin] oznaczającym w informatyce i telekomunikacji m.in. ‘kolejność połączeń telefonicznych’