Szanowni Państwo,
zastanawia mnie rola „pięty” we frazeologii. Mamy „chwalipiętę”, „wiercipiętę”. Słyszałem też powiedzenie „niech ci pójdzie w pięty” (nawiasem mówiąc, nie wiem, co właściwie znaczy). Czy wiadomo, skąd owa „pięta” się wzięła? Co do „chwalipięty”, przyszło mi kiedyś do głowy, że może ma to coś wspólnego z piętą Achillesa, tj. „chwalipięta”, bo „chwali nawet swój potencjalnie słaby punkt”. Ale to pewnie tylko moja fantazja.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
W budowie somatycznej człowieka (w porządku wertykalnym) pięta stopy znajduje się w najniższym położeniu na osi góra – dół, a więc jest najbardziej spośród wszystkich elementów ciała człowieka oddalona od głowy (odległość głowa – stopa pozostaje największa). Stąd niewykluczone, że właśnie ów fakt służył naszym przodkom do obrazowego oddawania myśli w powiedzeniach i przenośniach (por. zwrot od stóp do głów a. od głów do stóp).
O takim podejściu do sprawy świadczyłby chociażby zwrot nie dorastać komuś do pięt (‘nie dorównywać komuś, być na znacznie niższym poziomie od kogoś’) – do pięt, czyli przenośnie ‘do punktu ciała człowieka położonego najniżej’. […]