Dyplom dla Eryka Kota (a nie: Eryka Kot!)

Napisał do mnie internauta (adres imię i nazwisko oraz e-mailowy do wiadomości redakcji):

‒ Bardzo proszę o pomoc w kwestii odmiany nazwisk. Jestem organizatorem zawodów sportowych dla najmłodszych i wypisując dyplomy, po słowach „Dyplom dla…” muszę wstawić imię i nazwisko dziecka. Pamiętając o tym, że w jednym z programów telewizyjnych prof. Jan Miodek podkreślał, iż należy odmieniać nazwiska, czynię to każdorazowo. Ale dochodzi do dziwnych sytuacji, kiedy rodzice zwracają dyplomy, mówiąc, że nazwisko ich pociechy się nie odmienia. (…) Niedawno taka sytuacja dotyczyła dziecka nazywającego się Eryk Kot. Na dyplomie napisałem „Dla Eryka Kota”, co zakwestionowali rodzice, upierając się, że powinno być „Dla Eryka Kot”. 

Jeśli rodzice dziecka twierdzą, że nazwisko męskie Kot zostało niepotrzebnie odmienione, to… można jedynie zapłakać nad mizerną wiedzą językową dużej części Polaków.

Nieodmienienie nazwiska męskiego kończącego się spółgłoską jest poważnym uchybieniem, zdradzającym sporą ignorancję (czyli niewiedzę) w sprawach polszczyzny.

Przypominam zatem, że wszystkie rodzime nazwiska męskie trzeba odmieniać.

Nie ma przy tym znaczenia, że nierzadko przyjmują one postać taką samą jak wyrazy pospolite (np. lew, kot, ptak, kozioł itp.).

Niewykluczone, że rodzice Eryka Kota właśnie z tego powodu wymyślili sobie (bo nie wierzę, żeby ktoś im coś tak niewiarygodnego podpowiedział), iż nazwisko ich syna powinno być unieruchomione fleksyjnie.

Cóż za nonsens!

Dlatego zapamiętajmy, że w języku polskim obowiązuje zasada, iż nazwiska męskie kończące się spółgłoską obowiązkowo poddawane są odmianie.

Nazwisko Kot kończy się na spółgłoskę t i deklinujemy je według wzoru: M. Kot, D. Kota, C. Kotowi (nie: Kotu), B. Kota, N. z Kotem, Ms. o Kocie.

Jak widać, inny jest jedynie celownik słowa kot ‘zwierzę domowe’ i nazwiska Kot.

Gdyby więc na dyplomie widniały słowa Dyplom przyznany zostaje…, trzeba by napisać …Erykowi Kotowi.

Tak samo: Lwowi Nowakowi bądź Andrzejowi Lwowi, choć w zoo przypatrujemy się (komu? czemu?) lwu ‘zwierzęciu’.

Jeśli ktoś nosi przykładowo nazwisko Mech, też mówimy i piszemy: Jana Mecha, Janowi Mechowi, mimo że tożsamy z nim rzeczownik pospolity mech (‘roślina zarodnikowa; puszek’) ma odpowiednio formy mchu, mchem.

Dodam, że czasem dopuszczalne są… dwie odmiany. Mam na myśli np. nazwiska męskie Jastrząb, Gołąb czy Kozieł. Można powiedzieć czy napisać:

Nie ma pana Jastrząba, pana Gołąba, pana Kozioła albo

Nie ma pana Jastrzębia, Gołębia, Kozła. Drugi typ odmiany uznaje się jednak za mniej staranny.

Pamiętajmy natomiast, że nie odmienia się nazwisk żeńskich kończących się spółgłoską. Na dyplomie zawsze więc musi zostać napisane:

Dla Iwony Kot bądź Nagrodę przyznano Iwonie Kot.

Maciej Malinowski

Scroll to Top