Czy „spolegliwy” oznacza człowieka uległego?

Proszę o wyjaśnienie, czy „spolegliwy” oznacza człowieka uległego, dyspozycyjnego itd., czy też człowieka, na którym można polegać.

Uniwersalny słownik języka polskiego PWN podaje, że wyraz spolegliwy (z czes. spolehlivy?) to: 1. ‘taki, na którym można polegać, na którego można liczyć, godny zaufania, pewny’; 2. ‘skory do kompromisu, wyrozumiały, pojednawczy, uległy’. Jak widać, autor rozszerzył znaczenie tego wyrazu, ale inni językoznawcy (np. prof. Andrzej Markowski w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN) są innego zdania. Trwają na stanowisku, że spolegliwy znaczy ‘taki, na którym można polegać’ i nie można go używać w znaczeniu ‘uległy, pokorny’.

W przymiotniku spolegliwy pobrzmiewa zbitka -legl-, kojarząca się z rdzeniem -legł w wyrazach uległ, uległy i to chyba sprawiło, że duża część rodaków zaczęła rozumieć słowo spolegliwy inaczej, właśnie jako synonim przymiotnika uległy. Za drugą przyczynę uważa się to, że w polszczyźnie istnieje mnóstwo przymiotników kończących się na -liwy, które odnoszone zostają do ‘osób lub rzeczy mających skłonność do czegoś lub łatwo czemuś ulegających’, np. płaczliwy ‘skłonny do płaczu’, kochliwy ‘łatwo się zakochujący’, kłótliwy ‘mający skłonność do kłócenia się’, topliwy ‘łatwo skłonność przechodzenia ze stanu stałego w stan ciekły w określonej temperaturze’.

Zobacz także

Scroll to Top