Czy „FBI coś zrobiła”, czy „coś zrobiło”?

FBI [wym. ef-bi-aj], czyli Federal Bureau of Investigation (Federalne Biuro Śledcze w USA), jest skrótowcem kończącym się w wymowie na akcentowane -i, czytane jednak jako -aj. Językoznawcy nadali mu rodzaj gramatyczny nijaki (to FBI) być może pod wpływem wyrazu alibi (mówimy to alibi), a być może dlatego, że w skrótowcu tym pobrzmiewa wyraźnie słowo biuro, będące także rodzaju nijakiego. Należy więc mówić i pisać FBI zdołało szybko ująć sprawę; Amerykańskie FBI ustaliło tożsamość autora nowego wirusa komputerowego typu „Blaster”.

Posługiwanie się konstrukcją z orzeczeniem żeńskim FBI coś zrobiła – ze względu na wymowę -aj ostatniego członu skrótowca nie jest uzasadnione, gdyż rodzime wyrazy o tym zakończeniu (np. obyczaj, zwyczaj, tramwaj) są rodzaju męskiego. Uzasadniona więc mogłaby być konstrukcja FBI coś zrobił. Żeńska forma orzeczenia pojawia się być może dlatego, że FBI mylone jest czasem z innym skrótowcem, CIA [wym. s-i-aj-ej], czyli Central Intelligence Agency, a po polsku Centralna Agencja Wywiadowcza USA. Otóż w tym wypadku mówi się i pisze CIA została utworzona w 1947 r. (czyżby odwołanie się tym razem do formy agencja?). Ciekawe jednak, że Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN dopuszcza też orzeczenie w rodzaju nijakim (CIA zostało utworzone w 1947 r.).