Często słyszę powiedzenie „napytać sobie biedy” i nie wiem, co to dokładnie znaczy. Szczególnie intryguje mnie czasownik „napytać”. Czy istnieje we współczesnej polszczyźnie?
Istnieje, choć uważany jest za wyraz przestarzały. Napytać znaczy ‘sprowadzić, ściągnąć na siebie albo na kogoś coś złego, szkodliwego, niekorzystnego’ (czasownik ten występuje także w postaci zwrotnej napytać się). Jest to rutenizm, czyli zapożyczenie z języków ruskich (z ukr. napyt’tysja = ‘najeść się’, przen. ‘doznać’). Tak więc cały zwrot napytać sobie biedy to inaczej ‘ściągnąć na siebie jakiś kłopot, nieszczęście’ (zwykle niepotrzebnie). Dawniej mówiło się nie tylko napytać sobie biedy, ale i napytać sobie (albo się) kłopotów, napytać sobie (się) choroby, napytać sobie (się) gniewu.