Znane jest porzekadło zbić kogoś z pantałyku. Co to jest pantałyk?
Zbić kogoś z pantałyku to inaczej 'wprawić w zakłopotanie, zbić z tropu, pozbawić pewności siebie’. Pochodzenie tego wyrazu jest niepewne. Uniwersalny słownik języka polskiego PWN pod red. prof. Stanisława Dubisza podaje, że pantałyk to z rosyjskiego 'chytrość, przebiegłość’, jednak zaopatruje tę definicję w znak zapytania. Krystyna Długosz-Kurczabowa przywołuje (za Etymologicznym słownikiem języka rosyjskiego) trzy inne definicje pantałyku: 'chytrość, wiedza’ (z azerbejdżańskiego), 'pętla’ (z ukraińskiego) i 'pętla, problem do rozwiązania’ (z bawarskiego słowa pantl). Niektórzy badacze języka wskazują też na orientalne pochodzenie słowa pantałyk (mamy przecież w polszczyźnie wyrazy kończące się na -łyk, np. szaszłyk z tureckiego szaszlyk „potrawa z mięs” czy basałyk z tureckiego basałyk ’dziecko, nicpoń’), inni doszukują się związku z włoskim terminem pantalik, będącym ogólną nazwą biżuterii, klejnotów, a w przenośni – bogactwa, pewności siebie. Wszystkich zainteresowanych odsyłam do mojego tekstu na ten temat napisanego w 2018 r. pt. Zbić z pantałyku