Bonapartowie (kogo? czego? Bonapartów)

Francuzi piszą Napoléon Bonaparte, ale wymawiają [napolien bonapart]. My artykułujemy owo imię i nazwisko literowo, czyli tak jak się je zapisuje [napoleon bonaparte].

Warto jednak wiedzieć, że późniejszy cesarz Francuzów i król Włoch naprawdę nazywał się Napoleone di Buonaparte (Napoleone Buonaparte), gdyż urodził się w Ajaccio [wym. ajakczio] na Korsyce w szlacheckiej rodzinie pochodzenia włoskiego.

Jak mówią źródła historyczne, „geniusz wojny” sam zmienił włoskie brzmienie swego nazwiska na francuskie, gdyż nie bardzo chciał wracać do swojej korsykańskości.

W sierpniu roku 2019 minęła 250. rocznica urodzin „wielkiego małego człowieka”.

Tak czy inaczej nazwisko Bonaparte jest z pochodzenia włoskie, kończy się na samogłoskę -e i dlatego podlega odmianie przymiotnikowej. Ale dotyczy to wyłącznie l. poj. Wówczas należy mówić i pisać:

Bonaparte, D.B. Bonapartego, C. Bonapartemu, N. Bonapartem (nie: Bonapartym), Ms. Bonapartem (nie: Bonapartym).

Jeśli chodzi o l. mn., to nazwisko Bonaparte przyjmuje w mianowniku formę (ci) Bonapartowie i odmienia się rzeczownikowo:

D.B. Bonapartów (nie: Bonapartych), C. Bonapartom (nie: Bonapartym), N. Bonapartami (nie: Bonapartymi), Ms. Bonapartach (nie: Bonapartych).

Nie ustrzegł się błędu Bolesław Prus w „Lalce” (Warszawa 1994, s. 17), wkładając w usta Ignacego Rzeckiego słowa:

Tymczasem ród Bonapartych (zamiast: Bonapartów – mój dopisek) trząsł Europą za Napoleona I, potem za Napoleona III, a i dzisiaj, choć niektórzy nazywają go bankrutem, wpływa na losy Francji przez wierne swoje sługi, MacMahona i Ducrota.

W 1983 r. w Wydawnictwie Łódzkim wyszła książka Jadwigi Dackiewicz z niepoprawnym tytułem W gnieździe Bonapartych (zamiast: W gnieździe Bonapartów)…

Pan Literka

Scroll to Top