18 lutego, a nie: 18 luty

Zawsze gdy w kalendarzu nastaje luty, odnotowuję mrowie przykładów na błędnie zapisaną datę, np.

14 luty – walentynki; Występ Natalii Kukulskiej 18 luty 2008 r. godz. 18;

Koncert zespołu X 25 luty 2008 r. godz. 20.

Od takich czy podobnych „informacji” aż się roi na plakatach, w ogłoszeniach, obwieszczeniach, pismach urzędowych, a nawet gazetach. Powiedzieć 8 luty wyjazd do Rosji przytrafiło się jakiś czas temu samemu premierowi Donaldowi Tuskowi, kiedy odpowiadał na pytanie dziennikarza TVN 24.

Dlaczego wiele osób ma kłopoty z poprawnym zapisywaniem daty, kiedy miesiąc występuje słownie, albo z jej odczytywaniem, gdy miesiąc napisany został cyfrą czy cyframi? Dlaczego nagminnie słyszy się określenia 10 luty, 5 marzec, 15 kwiecień, 1 maj, 11 czerwiec, 17 lipiec, 30 sierpień itd.?

Najprościej mógłbym to skomentować tak: ponieważ na co dzień posługujemy się polszczyzną byle jaką, nie zastanawiając głębiej nad treścią, sensem wypowiedzi i gramatyczną poprawnością.

A sprawa wcale nie należy w tym wypadku do tych z gatunku arcytrudnych. Trzeba sobie jedynie wbić do głowy, że w dacie między liczebnikiem a nazwą miesiąca występuje zawsze domyślny wyraz dzień, który wyklucza między nimi pozorny związek zgody, chociażby taki jak w wyrażeniach 3. zawodnik, 9. mecz, 20. termin.

Kto o tym nie wie, niech zapamięta, że w wyrażeniach składających się z liczebnika i nazwy miesiąca człon pierwszy nie jest określeniem członu drugiego. Nie chodzi przecież o dziesiąty w ogóle luty, o jakiś piąty marzec, o piętnasty z kolei kwiecień, o pierwszy maj, o jedenasty czerwiec, o siedemnasty lipiec czy o trzydziesty sierpień itd.

Jeśli powiemy czy napiszemy 5 luty, to można to odczytać tak, że mamy na myśli jakiś ‘kolejny luty’, np. To już piąty z kolei luty, kiedy zawsze o tej porze jestem chora.

Żeby więc nie popełniać błędów, wystarczy zapamiętać, że w dacie nazwa miesiąca stoi w dopełniaczu, związana na stałe z domyślnym słowem dzień, a więc że każdorazowo jest to:

3 (dzień) stycznia,
10 (dzień) lutego,
5 (dzień) marca,
15 (dzień) kwietnia,
1 (dzień) maja,
11 (dzień) czerwca
17 (dzień) lipca
30 (dzień) sierpnia itd.

Powiemy też: Zdzwońmy się po 20 lutego (a nie: po 20 lutym) i Zdążyć przed 30 marca (a nie: 30 marcem), gdyż jest to skrócona wersja konstrukcji Zdzwońmy się po 20 (dniu) lutego i Zdążyć przed 30 (dniem) marca.

Jeśli jednak w tekście liczebnikowi towarzyszy wyrażenie w dniu albo przed dniem, to musi on występować w tym samym przypadku, co one, np.

W dniu dziesiątym lutego (a nie: w dniu dziesiątego lutego) odbędzie się ważna konferencja naukowa;

Przed dniem trzynastym kwietnia (a nie: przed dniem trzynastego kwietnia) można się spodziewać wyjaśnienia ważnych kwestii.

Maciej Malinowski

3 komentarze

    1. Maciej Malinowski

      Dobry wieczór
      Zawsze 17 lutego 2016 r., gdy z jest to skrót dłuższej konstrukcji 17 dzień lutego 2016 r.
      Maciej Malinowski

      1. Witam.
        Proszę o ustosunkowanie się do tekstu „Mazurka Trzeciego Maja”. Facebook cały czas popełnia błędy w dacie.
        Pozdrawiam.

Komentowanie jest niedostępne.

Scroll to Top