Zarządzanie ryzykiem (nie: ryzykami)

Słowo ryzyko nie występuje w liczbie mnogiej. A jednak pod wpływem angielskiego the risks weszła do obiegu środowiskowego i powoli się upowszechnia forma te ryzyka

– Od jakiegoś czasu w oficjalnych dokumentach pojawiają się słowa „ryzyko” oraz „polityka” w liczbie mnogiej. Mówi się o „zarządzaniu ryzykami” czy też np. o „politykach miejskich”. Ja sam już się z tym osłuchałem i to zaakceptowałem. Ale żona, która nie jest z urzędniczego świata, pomstuje, że te słowa liczby mnogiej nie mają i tak ich używać nie można (e-mail nadesłany przez internautę, szczegółowe dane do wiadomości mojej i redakcji).

Słowniki języka polskiego i poprawnej polszczyzny, zarówno te dawne, jak i wydane współcześnie, podają, że wyrazy ryzyko i polityka nie przyjmują form lm. Wobec tego mówienie czy pisanie o zarządzaniu ryzykami czy prowadzeniu polityk miejskich należy uznać – w myśl obowiązującej normy językowej – za uchybienie językowe.

Spróbuję Państwu wyjaśnić, skąd się owe ryzyka i polityki w polszczyźnie wzięły.

W języku angielskim występuje słowo the risk (’ryzoko, zagrożenie’), ale jest tam też forma pluralna the risks (’niebezpieczeństwa, zagrożenia’). Ktoś rozumny, wiedząc, że w polszczyźnie wyraz ryzyko nie ma form l. mn, natrafiając w tekście angielskim na zdanie typu At the same time, we need to be aware of the future risks which we are exposed to i na słowo risks, powinien je przetłumaczyć jako ’musimy jednocześnie być świadomi przyszłych zagrożeń, na jakie jesteśmy narażeni’

Tak samo należało postąpić z wyrażeniem all risks insurance i oddać je jako ‘ubezpieczenie od wszelkich zagrożeń (a nie: od wszelkich od ryzyk’) bądź ‘ubezpieczenie od wszelkiego (rodzaju) ryzyka’.

Jeszcze ciekawiej stało się ze słowem the politics.

Nie wszyscy wiedzą, że choć w jego zakończeniu występuje -s, pozostaje on wyrazem l. poj. Powie się więc np.: I’m not interested in politics (‘nie jestem zainteresowany polityką’), a nie: I’m not interested in politic (politic to rzadko używany przymiotnik o znaczeniu ‘roztropny, rozsądny’).

Nawiasem mówiąc, identyczna rzecz dotyczy wyrazu economics [wym. ikə’nomiks], o czym warto przy okazji wspomnieć. Również i on nie jest pluralny, jak się niektórym wydaje, i nie znaczy ‘te gospodarki’. Economics to ‘nazwa kierunku w wyższej szkole ekonomicznej’ (często pisze się wtedy Economics).

Poprawnie powiemy zatem i napiszemy np.

He graduated in economics (‘skończył ekonomię’), nigdy … in economy; Economics is the oldest od the social sciences (‘ekonomia jest najstarszą nauka społeczną’) oraz The Academy of Economics (‘Akademia Ekonomiczna’), nigdy …The Economic Academy.

Owszem, słowo economy [wym. ikonomi] istnieje, znaczy jednak co innego – ‘gospodarka (kraju)’.

Pamiętamy, jak swego czasu Bill Clinton prowadził kampanię prezydencką pod hasłem It’s the economy, stupid, co poprawnie przetłumaczono jako ‘najważniejsza jest gospodarka, głupcze’.

Czas na konkluzję… Ktoś przekonany o tym, że jest z językiem angielskim za pan brat, widząc w druku wyrazy the risks, the politics i the economics, bezrefleksyjnie „przetłumaczył” je sobie na (te) ryzyka, (te) polityki i (te) gospodarki, gwałcąc – co pokazałem – w dużej mierze angielszczyznę, ale najbardziej polszczyznę.

I teraz zadowolony z siebie upiera się przy ubezpieczeniu od wszelkich ryzyk (zamiast od wszelkiego rodzaju ryzyka), przy różnych politykach miejskich (zamiast rozmaitych rodzajach, odmianach polityki miejskiej) i przy odmiennych gospodarkach krajów (zamiast odmiennej gospodarce krajów)

MACIEJ  MALINOWSKI

 PS Informacje na temat omawianych anglicyzmów zaczerpnąłem z poradnika George’a Sliwy Angielski bez błędów. Jakie błędy popełniają Polacy i jak ich uniknąć (Kraków 2001, Wydawnictwo Literackie, s. 215, s. 478-479). Polecam go wszystkim, którzy naprawdę zamierzają zgłębić angielszczyznę, a przy okazji nie chcą psuć polszczyzny

 

1 komentarz

  1. Czy w przypadku, gdy „polityka” jest nazwą rodzaju dokumentu (np. „Polityka informacyjna Gminy Wąskolasy”, „Polityka historyczna Gminy Przezywiska”), możemy użyć liczby mnogiej (np. „Te polityki są nowoczesnym narzędziem zarządzania gminą”)?

Komentowanie jest niedostępne.

Scroll to Top