Rok dwa tysiące siedemnasty

Zgodnie z regułami gramatycznymi w liczebnikach wieloczłonowych postać porządkową otrzymują jedynie ich człony dziesiątek i jedności, a człony tysięcy i setek są liczebnikami głównymi, nieodmiennymi

– Czy coś zmieniło się, jeśli chodzi o ustalenie normatywne, w kwestii odczytywania słownie wyrażeń zawierających słowo „rok” i liczebnik? Czy o nadchodzącym roku będzie już można mówić i pisać bez obaw, że „rozpoczął się właśnie rok dwutysięczny siedemnasty”? Ja sama przyrzekam nadal posługiwać się wyrażeniem „rok dwa tysiące siedemnasty”, ale uważam, że można by chyba dopuścić – na zasadzie oboczności – i wersję „rok dwutysięczny siedemnasty”, nie wydaje mi się ona bowiem jakimś strasznym uchybieniem językowym. Liczebnik „dwutysięczny” zadomowił się na dobre w języku większości Polaków… (e-mail od aszym***@interia.pl; szczegółowe dane do wiadomości mojej i redakcji)

Powiem szczerze, że i mnie aż tak bardzo nie razi, kiedy ktoś mówi czy pisze, że coś wydarzyło się w roku dwutysięcznym szesnastym lub że w roku dwutysięcznym siedemnastym musi dużo zmienić w swoim życiu.

Niewątpliwie używa się tego sformułowania przez analogię do poprawnych zwrotów było to w roku dwutysięcznym; mam dobre wspomnienia z rokiem dwutysięcznym; o roku dwutysięcznym chciałabym zapomnieć itp.

Po jakże długim okresie lat z członami liczebnikowymi tysiąc dziewięćset (to liczebniki główne: ile? tysiąc, ile? dziewięćset) nastał rok 2000, więc nolens volens musieliśmy się automatycznie przestawić na odczytanie „porządkowe” rzędu tysięcy w liczebniku 2000 (w którym roku? w dwutysięcznym).

Konstrukcja z liczebnikami głównymi w roku dwa tysiące (teoretycznie możliwa np. przy odczytywaniu zestawień tabelarycznych) nie wchodziła w grę ze względu na ich nieodmienność. Dziwnie by przecież wyglądały w starannej polszczyźnie zwroty w rodzaju z rokiem dwa tysiące wiążę duże nadzieje; od roku dwa tysiące zamierzam się uczyć języków obcych; rokowi dwa tysiące dużo zawdzięczam.

Zgodnie z regułami gramatycznymi w liczebnikach wieloczłonowych postać porządkową otrzymują jedynie ich człony dziesiątek i jedności, a człony tysięcy i setek są liczebnikami głównymi, nieodmiennymi.

Zawsze przecież mówiliśmy i pisaliśmy: rok tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty siódmy, rok tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty ósmy, rok tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty dziewiąty itd., a nie: rok tysięczny dziewięćsetny dziewięćdziesiąty siódmy, rok tysięczny dziewięćsetny dziewięćdziesiąty ósmy czy rok tysięczny dziewięćsetny dziewięćdziesiąty dziewiąty.

Tak samo jedynie poprawne wyrażenia liczebnikowe to sto drugi (102), a nie: setny drugi, trzysta szesnasty (316), a nie: trzechsetny (trzysetny) szesnasty, czy osiemset pięćdziesiąty czwarty (854), a nie: osiemsetny pięćdziesiąty czwarty.

Niestety, rok dwutysięczny z liczebnikiem porządkowym przy odczytywaniu członu tysięcy tak się ludziom wbił w pamięć, że formę (który?) dwutysięczny automatycznie przenieśli na rok dwutysięczny pierwszy, dwutysięczny drugi, dwutysięczny trzeci, dwutysięczny czwarty itd., zapominając o regule, że w liczebniku wieloczłonowym składającym się z członów tysięcy, setek, dziesiątek i jedności należy odmieniać wyłącznie człony dziesiątek i jedności, a człony tysięcy i setek – nie.

W wyrażeniu rok 2017 brakuje setek i jedności, dlatego postać porządkową liczebnika wieloczłonowego przyjmuje jedynie człon dziesiątek, człon tysięcy zaś pozostaje liczebnikiem głównym. Stąd poprawne odczytanie roku 2017 jako: rok dwa tysiące siedemnasty.

Mimo to duża część użytkowników polszczyzny i tak będzie mówić rok dwutysięczny siedemnasty (ponieważ ma gdzieś gramatykę…), więc może by warto usankcjonować to w normie potocznej, tzn. uznać, że nie jest to błąd. W normie starannej niech ciągle obowiązuje wzorcowe wyrażenie rok dwa tysiące siedemnasty.

MACIEJ MALINOWSKI

1 komentarz

  1. „Zawsze przecież mówiliśmy i pisaliśmy: rok tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty siódmy, rok tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty ósmy, rok tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty dziewiąty itd. (…)”

    Zależy, kogo Mistrz ma na myśli, pisząc „mówiliśmy i pisaliśmy”. Jeśli obecnie żyjących użytkowników języka polskiego, to owszem, ale jeśli nie tylko obecnie żyjących (na co może wskazywać wyraz „zawsze”), to niekoniecznie. https://kulturystykajezyka.wordpress.com/2015/08/03/dwutysieczny-pietnasty/

Komentowanie jest niedostępne.

Scroll to Top