Skromny (dawniej skrowny)

Kiedyś na człowieka ‘cichego, niepozornego, pokornego’ nie mówiło się tak jak dzisiaj, że to skromny (człowiek), ale że to… skrowny (człowiek).

Słowo to zapożyczyli nasi przodkowie z języka czeskiego (skrowný), o czym wspomina Aleksander Brückner w Słowniku etymologicznym języka polskiego (Warszawa 1985, s. 497, hasło: skrowity)

Ktoś skrowny był tym, który się ukrywał, chował, chciał coś ukryć. Ów wyraz należał do tej samej rodziny, co skryć się, skrywać się, skrywka (dzisiaj: skrytka) czy kryjówka.

Przymiotnik skrowny miał też związek z zapomnianym współcześnie rzeczownikiem skrow, czyli ‘skarb’. Coś, co wydawało się cenne i wartościowe, należało ukryć, i dlatego nazwano je słowem odnoszącym się do ukrywania, chowania czegoś.

Niekiedy zamiast skrowny człowiek czy skrowna osoba mówiono skrowity człowiek, skrowita osoba. Ten z kolei przymiotnik należało wiązać z wyrazem skrowiszcze będącym synonimem skarbu.

I być może do dzisiaj posługiwalibyśmy się określeniami skrowny chłopak, skrowna dziewczyna, gdyby nie niedostatek wiedzy lingwistycznej naszych przodków, którzy pomylili przymiotniki skrowny i skromny (jak widać, były one do siebie bardzo podobne).

Słowo skromny znaczyło ‘mały, oddalony, odcięty, będący na uboczu’, o czym świadczy cząstka –krom– (ta sama co w słowie kromka ‘odcięty kawałek chleba’), a zatem częściowo jego sens był taki sam, jak przymiotnika skrowny.

A że przy niestarannym wymawianiu formy skrowny i skromny brzmiały podobnie, ludzie je mylili i używali jednego zamiast drugiego. W końcu ten pierwszy wyszedł z użycia (ale ostał się po części w przymiotniku skryty ‘nielubiący mówić o sobie’).

Pan Literka

Scroll to Top